آسیب‌پذیری گروه خدمات در برابر کرونا؛ مقاومت گروه کشاورزی

به گزارش ایرناپلاس، با ورود به ماه سپتامبر(شهریور-مهر)، به چهارمین فصل از رویارویی اقتصاد جهانی با ویروس کرونا وارد می‌شویم. ویروسی که از همان ابتدای شیوع در دومین اقتصاد بزرگ دنیا یعنی چین، نگرانی‌هایی را درباره عملکرد اقتصادی سال جاری میلادی به‌همراه داشت، با گسترش در سراسر جهان چالش‌های اقتصادی را نیز با خود منتقل کرد.

صندوق بین‌المللی پول (IMF) در آخرین گزارش چشم‌انداز اقتصادی که در ماه ژوئن (تیرماه) منتشر شد، پیش‌بینی رشد اقتصادی سال جاری میلادی را نسبت به گزارش ماه آوریل (فروردین‌ماه) ۱.۹ درصد کاهش داد. بر این اساس نرخ شد اقتصاد جهان در پایان سال ۲۰۲۰ به ۴.۹- درصد خواهد رسید که به‌معنای کوچک شدن حدود پنج درصدی اقتصاد جهان نسبت به سال گذشته است.
این مساله نشان می‌دهد، آثار منفی شیوع ویروس کرونا بر اقتصاد در نیمه نخست سال جاری میلادی، بیشتر از پیش‌بینی‌های پیشین است و بازگشت اقتصاد جهانی به روند قبلی خود، با سرعت کمتری نسبت به برآوردهای قبلی رخ خواهد داد.

پایین‌ترین نرخ رشد اقتصادی کشورهای OECD نسبت به بحران مالی
گزارش اخیر سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD)* نیز نشان می‌دهد کاهش نرخ رشد اقتصادی در دومین فصل سال میلادی جاری در کشورهای عضو، بی‌سابقه بوده است. بر این اساس، نرخ رشد اقتصادی این کشورها در سه ماهه دوم سال ۲۰۲۰ برابر با ۹.۸- بوده است. این عملکرد در مقایسه با بدترین عملکرد سال‌های اخیر یعنی بحران مالی سال ۲۰۰۹ به‌طور معناداری متفاوت است.
در طول دوران بحران مالی که در اواخر دهه ۲۰۰۰ میلادی اقتصادی جهانی را از پیامدهای منفی خود متأثر کرد، پایین‌ترین نرخ رشد اقتصادی کشورهای OECD مربوط به بهار ۲۰۰۹ و برابر با ۲.۳- درصد بوده است.

* سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (Organisation for Economic Co-operation and Development -OECD) که مقر آن در پاریس است به عنوان باشگاه کشورهای ثروتمند، مرکز پژوهشی، موسسه نظارتی و دانشگاه غیر آکادمیک یاد می‌شود. این سازمان در سال ۱۹۶۰ با امضای یک کنوانسیون ۲۱ ماده‌ای توسط کشورهای اتریش، بلژیک، کانادا، دانمارک، فرانسه، آلمان، یونان، ایسلند، ایرلند، لوکزامبورگ، هلند، نروژ، پرتغال، اسپانیا، سوئد، سوئیس، ترکیه، انگلیس و آمریکا تاسیس شد. با پیوستن کشورهای ایتالیا، ژاپن، نیوزیلند، فنلاند، استرالیا، جمهوری چک، مجارستان، مکزیک، کره جنوبی، لهستان و جمهوری اسلواکی تعداد اعضای این سازمان به ۳۰ کشور افزایش یافت.

کرونا اقتصاد کدام کشورها را کوچک کرد؟
کشورهای زیادی با گسترش کرونا شاهد کوچک شدن اقتصاد خود هستند. به‌عنوان نمونه، تولید ناخالص داخلی اتحادیه اروپا نسبت به سه ماه نخست سال میلادی جاری ۱۱.۷ درصد و نسبت به مدت مشابه سال پیش ۱۴.۲ درصد کوچک‌ شده است.
انگلستان با رشد منفی ۲۰.۴ درصدی، فرانسه با رشد منفی ۱۳.۸ درصدی، ایتالیا و کانادا با رشد منفی حدود ۱۲ درصدی و آلمان با رشد منفی ۹.۷ درصدی، اقتصادهای بزرگی هستند که از ویروس کرونا ضربه خورده‌اند.
اقتصاد آمریکا نیز در فصل دوم سال جاری میلادی ۹.۵ درصد نسبت به مدت مشابه سال پیش، کوچک شده است.

انگلستان با رشد منفی ۲۰.۴ درصدی، فرانسه با رشد منفی ۱۳.۸ درصدی، ایتالیا و کانادا با رشد منفی حدود ۱۲ درصدی و آلمان با رشد منفی ۹.۷ درصدی، اقتصادهای بزرگی هستند که از ویروس کرونا ضربه خورده‌اند.

رشد اقتصادی ایران در بهار کرونایی
جزئیات گزارش مرکز آمار ایران از نرخ رشد اقتصادی بهار ۱۳۹۹ می‌تواند به درک بهتر تأثیر کرونا بر اقتصاد کشور کمک کند. بر این اساس، رشد تولید ناخالص داخلی با احتساب نفت در بهار ۱۳۹۹ نسبت به بهار سال گذشته ۳.۵ درصد کاهش یافت. نرخ رشد اقتصادی بدون در نظر گرفتن نفت نیز به منفی ۱.۷ درصد در سه ماه نخست سال جاری رسید.

بررسی آمارهای سه گروه اصلی کشاوزی، صنعت و خدمات نشان می‌دهد تنها گروه کشاورزی توانسته در برابر آثار منفی کرونا مقاومت نشان دهد، به‌طوری که نرخ رشد این گروه در سه ماه نخست سال جاری برابر با ۰.۱ درصد بوده است.

گروه صنعت رشد منفی ۴.۴ درصدی را در بهار کرونایی امسال تجربه کرده است. با این حال، اگر تولید گروه صنعت را بدون در نظر گرفتن نفت بررسی کنیم، به نرخ شد یک درصدی می‌رسیم که در شرایط کنونی با وجود اقدامات محدودکننده‌ای که برای جلوگیری از کنترل شیوع کرونا در پیش گرفته شد، عملکرد قابل دفاع این گروه را نشان می‌دهد.

با وجود مقاومت گروه کشاورزی و صنعت بدون نفت در مقابل کرونا، گروه خدمات با ثبت نرخ رشد منفی ۳.۵ درصدی در بهار سال جاری، بیشترین آسیب را از شیوع این ویروس تجربه کرده است.

حمایت ۵۰ هزار میلیارد تومانی از کسب‌وکارهای آسیب‌دیده
توصیه‌هایی که از اواخر سال گذشته برای پرهیز از سفرهای نوروزی و جلوگیری از گسترش بیشتر کرونا مورد توجه قرار گرفت، تأثیر خود را بر رشته‌ فعالیت‌های اقتصادی گروه خدمات در پایان بهار نشان داد. فعالیت‌های «عمده و خرده‌فروشی، هتل و رستوران»، «مستغلات، کرایه و خدمات کسب‌وکار» و «حمل و نقل، انبارداری و ارتباطات» به‌ترتیب نرخ‌های ۶.۷-، ۶.۱- و ۳ درصدی را در بهار کرونایی امسال تجربه کردند.

با این حال، بیشترین آسیب کرونا در گروه خدمات مربوط به «سایر خدمات عمومی، اجتماعی و شخصی» با نرخ رشد منفی ۶۳ درصد بود. محاسبات فصلی در مرکز آمار ایران در قالب ١٨ بخش اصلی متشکل از ۴٢ رشته فعالیت بر مبنای طبقه‌بندی ISIC.Rev۴ انجام می‌شود.
بر این اساس، فعالیت‌های سازمان‌های دارای عضوی که مربوط به کسب‌وکار و کارفرمایان هستند، اتحادیه‌های اصناف، سازمان‌های مذهبی، فعالیت‌های مربوط به تعمیرات، خشک‌شویی، خدمات زیبایی و مانند آن در این طبقه‌بندی قرار می‌گیرند.

بخش عمده این فعالیت‌ها در قالب ۱۴رسته شغلی و ۵۵۰ زیر رسته، مشمول دریافت وام کرونا شدند. بانک مرکزی با همکاری شبکه بانکی مبلغ ۵۰ هزار میلیارد تومان برای واحدهای آسیب دیده در نظر گرفت که در فاز نخست، ۴۰ هزار میلیارد تومان منابع با همکاری ۲۰ بانک برای حمایت‌ از فعالیت‌های اقتصادی آسیب دیده از کرونا در اختیار بنگاه‌ها قرار می‌گیرد./ایرناپلاس