اقدامات مناسب خرید و ساخت واکسن زیر سایه سنگین تحریم

کرونا موضوع مهم و اصلی این روزهای مردم و جامعه پزشکی است. اتفاقی که جامعه جهانی را به خود مشغول کرده و همه پای کار آمدند تا با تولید واکسن، این بیماری همه‌گیر را مهار کنند. ویروس کرونا موسوم به «کووید۱۹» اواسط ماه دسامبر ۲۰۱۹ (۲۴ اذر ۱۳۹۸) در شهر ووهان واقع در مرکز چین گزارش شد. ابتدا از این بیماری به عنوان ذات الریه نام برده می شد اما کمیسیون ملی بهداشت چین در ۳۰ دسامبر سال ۲۰۱۹ (۹ دی ماه ۹۸) به صورت رسمی شیوع این ویروس را در چین اعلام کرد. این ویروس تا به امروز، هر روز چهره جدیدی از خود نشان می دهد و همه معادلات علمی و درمانی را با چالشی فناورانه مواجه کرده است.

در این میان، با مشارکت کشورها در مراحل تولید داروها و واکسن‌های جدید در جهان امروزی، ضمن اینکه هزینه تولید دارو و واکسن جدید برای شرکت‌های سازنده بین‌المللی کاهش می‌یابد، مراحل تولید و آزمایش سریع‌تر طی می‌شود و در صورت موفقیت هم کشور مشارکت‌کننده در اولویت خرید این محصول جدید قرار می‌گیرد. اما متاسفانه تحریم‌های آمریکا وضعیت کشور ما را از این نظر سخت و تا حدودی متفاوت از دیگر کشورها کرده است. این سختی و پیچیدگی چه در بحث همکاری با سایر کشورها در تولید و چه در زمینه تهیه و خرید برخی تجهیزات برای دستگاه‌ها قابل مشاهده است. امری که از نظر متخصصان سبب شده فرایند تهیه و تولید واکسن کشور با تاخیر و باهزینه بسیار انجام شود. اهمیت توجه به این نکته و واکاوی بیشتر این موضوع سبب شد پژوهشگر ایرنا با سید محمد اکرمی، معاون اقتصادی و برنامه ریزی راهبردی سازمان تدارکات پزشکی جمعیت هلال احمر به گفت و گو بنشیند که مشروح این گفت و گو را در ذیل می‌خوانید:

پیشرفت خوب تولید واکسن در داخل

اکرمی در خصوص تولید واکسن کرونا گفت: به لطف الهی شرکت‌های تولیدی ایران در بحث استفاده از تهدید کرونا وتبدیل آن به یک فرصت برای کشور موفق عمل کرده‌اند. این موفقیت چه در زمینه تهیه و تولید ماسک و مواد ضدعفونی کننده، ونتیلاتور و اکسیژن ساز و چه در زمینه تولید واکسن دیده می‌شود. بطوری که از نظر سازمان بهداشت جهانی نیز تلاش‌ها و موفقیت ایران در ساخت واکسن به عنوان یک استثنا در بین کشورهای منطقه مدیترانه شرقی (امرو) به شمار می‌رود.

وی افزود: شرکت شفا فارمد زیر مجموعه ستاد اجرایی فرمان امام، خوشبختانه تهیه و تولید واکسن را از مرحله مطالعه حیوانی عبور داده و به مرحله مطالعه بالینی (Clinical trial) یعنی فاز آخر که مطالعه انسانی است رسانده و این مرحله نیز به سرعت پیش‌می‌رود. فاز اخر انسانی خود سه مرحله دارد که حجم نمونه متفاوتی دارد. اکنون فاز اول مطالعه انسانی در حجم نمونه ۵۶ نفر در حال اجراست.

تحریم مهم ترین مانع در زمینه تولید و خرید واکسن

اکرمی در خصوص مسائل و مشکلات تهیه واکسن در داخل و خرید آن از خارج گفت: مشکلات عمده در این زمینه مربوط به بحث تحریم‌ها و خرید وسایل مورد نیاز برای تولید واکسن است. وی گفت: هر چند چندین شرکت در زمینه خرید آن از خارج مذاکراتی انجام داده‌اند اما متاسفانه تحریم‌ها و مشکلات انتقال وجه از طریق بانک‌ها سبب شده سرعت موفقیت چندان بالا نباشد. بنابراین تحریم‌ها ضمن طاقت فرسا ساختن تهیه و تولید واکسن، فرایند خرید خارجی آن را نیز پر هزینه کرده اند.

مردم ایران به محققان کشور اعتماد دارند

اکرمی در خصوص مراحل ساخت واکسن در داخل گفت: چندین واکسن ایرانی در حال مطالعه هستند. برخی از این مطالعات در فاز حیوانی قرار دارند و برخی مطالعات اگرچه به فاز انسانی رسیده‌اند؛ اما برای ثبت هر واکسنی، چندین مرحله وجود دارد. ابتدا مطالعه در آزمایشگاه باید صورت بگیرد و بعد در حیوان و سپس در انسان امتحان شود. وی گفت: خود مطالعه انسانی هم به چند مرحله با حجم نمونه متفاوت تقسیم می‌شود.به این صورت که فاز مطالعه انسانی ابتدا در یک جمعیت کوچک ‌تر و سپس در مراحل بالاتر و در حجم نمونه بزرگ تر صورت می‌گیرد.

وی اشاره کرد: از آنجایی که واکنش‌های بدنی انسان‌ها متفاوت است بنابراین سنجش واکنش هایی چون تب، شوک،… و اندازه گیری سطح آنتی بادی آنها زمانبر است و این باعث می‌شود تولید و توزیع واکسن تا حدودی با تاخیر انجام شود.

اکرمی همچنین گفت:در مرحله مطالعه انسانی واکسن، به ۵۶ نفر فرد سالم برای داوطلب شدن نیاز بود که خوشبختانه ۶۰ هزار نفر اعلام آمادگی کردند و این نشان می‌دهد که مردم ایران به محققین و دانشمندان خود اعتماد دارند و آمادگی همکاری دارند.

کشورمان همگام با جهان پیش می رود

اکرمی در خصوص زمان توزیع واکسن کرونا گفت: ما امیدوار هستیم به فضل خدا امکان استفاده از واکسن کرونا در سطح جمعیت کشوری در بهار ۱۴۰۰ فراهم شود. وی همچنین ادامه داد: تولید یک واکسن جدید بین ۳ تا ۵ سال زمان می برد که خوشبختانه در زمینه کرونا هم سرعت عمل جهانی و هم سرعت عمل کشورمان بسیار خوب بوده و زیر یک سال محصول در اشل صنعتی تولید می‌شود و این از توفیقات بسیار خوب است.ایران جزو ده کشور برتر جهانی در این عرصه قرار گرفته است.

اکرمی در آخر گفت: آنچه که مهم است این است که کارها با سرعت و دقت لازم به صورت موازی پیش رود. نیزبطور جدی مراقب باشیم که نظام سلامت ما به سمت دولتی شدن محض پیش نرود./ایرنا