وظایف رسانه‌ها در «انتخاب صحیح مردم»؛ شفاف‌سازی یا حفظ منافع جناحی؟

رهبر معظم انقلاب و رئیس‌جمهوری بارها بر مشارکت وسیع و پرشور و حضور حداکثری مردم پای صندوق‌های رای تاکید کرده‌اند؛ اهمیت این مساله به‌اندازه‌ای است که رهبر معظم انقلاب اسلامی سه‌شنبه‌شب در دیدار تصویری با نمایندگان تشکل‌های مختلف دانشجویی بار دیگر تاکید کردند «مشارکت بالا در انتخابات ۲۸ خرداد و تبیین آثار مهم این مشارکت در درجه اول اهمیت است و در درجه دوم باید با انتخابی خوب و مطلوب کسی را روی کار آورد که مؤمن، با کفایت، مردمی، سرشار از امید، معتقد به توانمندی‌های داخلی، معقتد به جوانان، دارای عملکرد انقلابی و حقیقتاً در همه زمینه‌ها عدالت‌خواه باشد(تا زمینه‌های تشکیل دولت مود نیاز را فراهم کند.)

با وجود تاکید ایشان در این زمینه، اما بررسی عملکرد برخی‌ رسانه‌ها نشان می‌دهد خط فکری خطرناکی در برخی برنامه‌های سیمای جمهوری اسلامی دنبال می‌شود که ادامه تقابل چندین ساله با دولت منتخب مردم است؛ بیننده‌ای که اخبار و رویدادهای انتخاباتی را از رسانه‌ای که نام «ملی» یدک می‌کشد را دنبال می‌کند، به تازگی متوجه انذارهایی شده است که او را از «انتخاب نادرست» می‌ترساند و مسئولیت عواقب هر انتخابی را برعهده اکثریت جامعه می‌داند!

این جهت‌گیری در کنار رویکردهای عجیب برخی رسانه‌های اصولگراست که مسابقه‌ای حیرت‌انگیز در نادیده انگاری عمدی دستاوردهای دولت به راه انداخته‌اند و نگاهی از بالا به مردم دارند که خلاصه‌اش این است: «انتخاب غلط» روحانی کار خودتان بود و حالا باید تاوانش را بدهید!

این رویکرد خطرناک که گاهی در بخشی از برنامه‌های خبری صداوسیما هم دنبال می‌شود، مدتی است که با نزدیک شدن به انتخابات ۱۴۰۰ تشدید شده و مستقیم و غیرمستقیم، مدام به جامعه هشدار می‌دهد که اگر باز هم به گزینه مورد نظر ما رای ندهید، عواقب آن دامنگیر خودتان خواهد شد!

تاکیدهای افراطی بر عباراتی مانند انتخاب درست، انتخاب با بصیرت و مشابه آن، نه تنها هیچ نسبتی با وظیفه ذاتی رسانه‌های متصل به بودجه عمومی ندارد بلکه آثار و نتایج زیانبار و گاه غیرقابل جبرانی به دنبال دارد که به برخی از آنها اشاره می‌شود:

۱. در شرایطی که از آغاز تشکیل جمهوری اسلامی همواره بر اصل مشارکت پرشور و حداکثری مردم تاکید شده است، القای انتخاب نادرست اکثریت مردم که در آخرین نمونه آن ۲۴ میلیون ایرانی به رئیس‌جمهوری منتخب رای دادند، ضربه‌ای جبران‌ناپذیر به اصل جمهوریت و مردم‌سالاری نظام است که نه با وصایای امام(ره) مطابقت دارد و نه رهنمودهای رهبر معظم انقلاب.

۲. در ایام انتخابات، اساسا وظیفه «رسانه» عمومی، رساندن پیام برنامه‌ها و سوابق کاندیداها بدون جهت‌گیری خاص است تا مردم، با شناخت درست و آگاهانه، دست به انتخاب بزنند و اراده خود را از راه صندوق رای حاکم کنند؛ اینکه مدام به مردم گفته شود فقط طیفی که ما می‌خواهم را انتخاب کنید وگرنه باید تاوانش را بدهید، نه در شان ملت ایران است نه منطبق با مشی ۴۲ ساله جمهوری اسلامی.

۳. بحث انحرافی «انتخاب غلط و صحیح» در حالی از برخی رسانه‌های عمومی دنبال می‌شود که وظیفه آن نه برعهده خبرنگار و گزارشگر که بر دوش مردمی است که به کاندیداهای مورد تائید نهادهای قانونی کشور رای می‌دهند؛ اگر قرار است صداوسیما در انتخاب مردم دخالت کند و مدام مردم را انذار داده، از عواقب رای خود بترساند، فلسفه رقابت کاندیدا«هایی» که اصل گزاره «انتخاب» را معنا می‌کنند، خالی از توجیه خواهد شد.

۴. لحن و بیان برخی رسانه‌ها درباره حق انتخاب مردم به‌گونه‌ای است که گویی هر فردی از راه برسد، سرخود وارد رقابت‌ها می‌شود و ممکن است نامش از صندوق رای بیرون بیاید! در حالی‌که تشکیلات قانونی وزارت کشور، شورای نگهبان و گستره عظیمی از نهادهای نظارتی از لحظه ثبت‌نام داوطلبان تا روز اعلام نتایج نهایی، بر همه فرایندها نظارت دارند و در سیستم انتخاباتی جمهوری اسلامی امکان ندارد گزینه‌ای نامطمئن و بی‌صلاحیت تائید و در معرض رای مردم گذاشته شود؛ نگرانی برخی رسانه‌ها بستگی تام و تمام به علایق جناحی‌ آنها دارد و مطلقا با منافع جمعی مردم بی‌ارتباط است.

۵. تجربه چهار دهه انتخابات در کشور نشان می‌دهد حتی اگر به فرضی اندک، اکثریت مردم در انتخاب خود اشتباه کرده باشند، در دوره‌های بعد انتخاب خود را اصلاح کرده یا تغییر می‌دهند و به همین سیاق، سال‌هاست که سلایق متنوعی از گروه‌های سیاسی در مصادر امور بوده‌اند؛ تاکید صریح حضرت امام(ره) مبنی بر اینکه اگر مردم اشتباه هم کنند، باز حق انتخاب دارند، از یادها نرفته است.

یک نمونه آن، تذکر ایشان به اعضای خبرگان قانون اساسی است که فرمودند «حق با اکثریت مردم است، حتی اگر اشتباه تصمیم بگیرند».

شهید مطهری نیز که رهبر معظم انقلاب آثار ایشان را مبنای فکری و عقیدتی نظام خوانده‌اند در بحث آزادی مردم معتقد است «مردم باید آزاد باشند تا رشد و تعالی پیدا کنند. باید اجازه داد مردم آزادانه انتخاب کنند. کسی هم به آن‌ها چیزی را تحمیل نکند. حتی اگر صد بار هم اشتباه کنند باز هم باید فضا باز باشد و مردم از امکان انتخاب آزادانه بهره‌مند باشند تا به رشد برسند».

۶. گذشته از این مباحث، تقابل جریانی حداقلی با دولت تدبیر و امید که نشان داده حدومرزی برای دشمنی خود قائل نیست، مصداق عینی رفتاری است که رئیس‌جمهوری، آن را در راستای تطهیر جنایات آمریکا و ترامپ ارزیابی کرده است؛ تاکید افراطی بر اشتباه مردم در انتخاب حسن روحانی هیچ نتیجه‌ای ندارد جز اینکه نقش تحریم‌ها و تروریسم اقتصادی آمریکا را کم‌رنگ و مقصر اصلی را دولت و مجموعه نظام نشان دهد.

۷. در همه نظام‌های سیاسی، احزاب و جریان‌ها حدی از چارچوب‌های رقابتی را مبتنی بر منافع ملی و مصالح جمعی رعایت می‌کنند و حق ندارند برای پیروزی در یک رقابت، کل ساختار حکومتی را زیرسوال ببرند؛ آنان که این روزها شیپور ملامت به دست گرفته‌اند، حتی اگر خود را به تغافل زده باشند، به خوبی می‌دانند که قاطبه مردم، دولت و نهادهای مختلف را یک مجموعه واحد می‌بینند و تشکیک در اراده و انتخاب مردم در دو انتخابات گذشته ریاست جمهوری، تضعیف پایه‌های مشروعیت مردم است و نتیجه‌ای جز دلسردی جامعه نخواهد داشت./ایرناپلاس- محمدرضا رئیسی