امام خمینی (ره) معارف قرآنی را در بستر انقلاب طراحی کردند

محمود واعظی به مناسبت سی و دومین سالگرد ارتحال امام خمینی (ره) در گفت و گو با خبرنگار معارف ایرنا اظهار داشت: اگر قرار باشد نقش حضرت امام (ره) را در بیداری اسلامی و جنبش ها و نهضت ها و ابجاد مقاومت در جهان بررسی کنیم باید بگوییم همه این مباحث به یک راهبرد اصولی برمی گردد که حضرت امام بر آن پای می فشرد. امام یکی از نخبگان و برجستگان مکتب سید جمالدین اسدآبادی محسوب می‌شود که حدود ۲۰۰ سال پیش شعار ورود به معارف اسلامی و کنار زدن مسائل قشری را از لایه های قرآنی و رو آوردن به قرآن و معارف قرآن و زنده کردن معارف قرآنی در جامعه را مطرح کرد و پس از آن شاگردان وی مانند رشیدرضا و سید قطب راه او را دنبال کردند.

امام خمینی (ره) که در این زمینه شعار دیدگاه اجتماعی معارف قرآنی را در بستر انقلاب طراحی کرده بودند، با یک طراحی بسیار دقیق و هوشمندانه و با تسلط به معارف دینی، عرفانی، فلسفی و فقهی توانستند آن را در جمهوری اسلامی ایران به اجرا بگذارند. راهبردی که امام در این دوره پیگیری می‌کرد به تناسب مقتضیات زمانی بود که جوهره مطالب ایشان به دوران حاضر برمی‌گشت.

استاد دانشگاه تهران با اشاره به تاثیر انقلاب اسلامی در ایران و جهان اسلام گفت: با توجه به اینکه یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون نفر در مکتب اسلام بزرگ شده‌اند، با قرآن زندگی می کنند و نماز می خوانند اما تصور بسیاری از آنان بر اساس کارهای استعماری این است که دین مسئله ای برای خلوت و درون است و کارهای اجتماعی، سیاسی و حکومتی ربطی به دین ندارد. مثلا متصوفه درجنوب شرق آسیا که میلیون ها نفر پیرو دارد یا بسیاری از مسلمانان در آفریقا یا گینه اینگونه فکر می کنند اما راهبرد بلند امام این بود که قاعده «آخرت آباد برای کسانی است که دنیای آباد دارند» را به هم ریخت و خط بطلانی بر این اندیشه کشید که نباید دنیا را برای دنیامداران گذاشت و ما به مسجد و محراب بپردازیم و تاکید کردند این حرف غلطی است که استعمارگران در ذهن محرومان جا دادند و همه تسلیم شده بودند.

امام خمینی (ره) بخش پنهان آیات قرآن را زنده کردند

وی اضافه کرد: امروز در دنیای اسلام بسیاری معتقدند باید از هرکسی اطاعت کرد که حکومت را در دست دارد ولی امام خمینی (ره) این قاعده را به هم زدند و طبق آیه ۱۱ سوره رعد گفتند خدا سرنوشت هیچ گروهی را تغییر نمی دهد مگر این که خودشان بخواهند. در واقع حضرت امام این آیه را زنده کردند که قوموا لله مثنی و فرادی یعنی از کمی جمعیت نترسید.

واعظی ادامه داد: حضرت امام (ره) از طرف دیگر بخش پنهان آیات و روایات را برای جوامع انسانی زنده کردند. شعارهایی همچون عدالت، انصاف، آبادانی، عمران، دفاع از محرومان و پابرهنگان را مطرح کرد و به ویژه در سال‌های آخر دفاع می فرمودند ما مرهون مستضعفان هستیم و همه چیز برای طبقه متوسط جامعه است. امام خمینی (ره) قهر کردن با طبقه مرفه جامعه و استقبال کردن از طبقه محروم را نهادینه کرد و نهادهایی را برای این کار بنا نهاد. این ها شعارهای انسانی است و نه فقط اسلامی و در واقع اسلام اصیل همین است و فلسفه قیام امام حسین(ع) و بعثت پیامبر اکرم (ص) و همه انبیا مسائل انسانی است. یعنی همه انسان ها عدالت محور هستند و انصاف را دوست دارند و شکوفایی اقتصاد را می‌پسندند.

وی افزود: این‌ها شعارهای انسانی است که امام با تکیه بر معارف قرآنی و آن بخش از استدلالات قرآنی که بر روی زمین مانده بود، خطاب به جهان بر ضد استکبار و استثمار و بهره برداری های غیر عادلانه سخن گفت و نظام های سلطه در جهان چه دنیای شرق و چه دنیای غرب را زیر سوال برد. حضرت امام (ره) با استناد به آیه ۱۴۱ سوره نساء یعنی آیه نفی سبیل بر این نکته تاکید داشندت که خدا نخواسته دست کافر بر روی دست مومن بلند شود ولی جامعه اسلامی و جامعه انسانی از این آیات غافل بود. نلسون ماندلا نیز بر ضد نظام سلطه و در حمایت از پابرهنگان و محرومان همه در یک خط قرار گرفتند و همه ماندلاهای تاریخ با امام یک صدا شدند و امام به مرور زمان قانون اساسی را با احترام متقابل به همه ادیان و نهادها و شخصیت ها مطرح کرد.

امام خمینی (ره) نهضت جهانی مبارزه با استکبار را بنا نهادند

مشاور بین‌الملل معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: نظامی که امام (ره) بر آن استوار بود یک نظام فکری اندیشه ای انسانی بود و بر هم زدن این قاعده که ای پیروان ادیان و مسلمانان اگر به دنبال آخرت هستید، باید در همین جا اجازه ندهید که نظام ها و طیف های نادرست در جامعه مسلط شوند. بسیاری از ادیان چنین تفکری داشتند و در هند صدها دین را ساختند برای اینکه بگویند شما زندگی خودتان را بکنید و کاری به حکومت نداشته باشید امام نه فقط برای اسلام که برای بسیاری از ادیان این قاعده را به هم زد. غلام محمد قادیانی در سفارت انگلستان در هند کار می کرد و بعد از ۱۰ سال ادعای نبوت و امامت کرد و یکی از کارهای وی حذف جهاد از دین اسلام بود و امروز بسیاری از قادیانی های دنیا تابع او هستند.

وی با استناد به آیه آخر سوره فتح که می فرماید محمد رسول الله و الذین معه اشداء علی الکفار رحماء بینهم، اظهار داشت: همه محرومان جهان با هم مهربان هستند چون همدرد هستند و همه نهضت های جهانی در ضد استکبار بودن با هم مشترک هستند و امام همه اینها را به سوی خود جذب کرد.

واعظی با اشاره به تاثیر انقلاب اسلامی در بسیاری از نقاط جهان گفت: در ۴۰ سال گذشته در جزایر سه هزار گانه اندونزی که رفت و آمد در آنها بسیار دشوار است، کسانی را می بینیم که نام روح الله را برای فرزندان خود انتخاب کرده اند. در کنیا، تانازانیا و کشورهای دورافتاده می‌بینیم که امام خمینی آرمانهای انسانی و بشری را زنده کرد.

ما از امام (ره) به عنوان یک بنیان گذار و کسی که برای محرومان جهان امیدآفرین شدند، سخن می‌گوییم و نظام امروز ما بر اساس تفکر و قرائت وی از قرآن به دست مقام معظم رهبری ادامه دارد که ایشان در کنار حضرت امام (ره) سهم داشته و امروز خود به عنوان یک جانباز انقلاب حضور دارد. افتخار می‌کنیم که رهبر انقلاب همان مبانی را پیگیری می کند و بسیاری از منصفان جهان و کسانی که درد بشریت را تشخیص می دهند، وقتی بررسی می‌کنند می بینند نظام جمهوری اسلامی ایران در این زمینه پیشروست. اگر شهید قاسم سلیمانی ها در تحقق آرمان‌های امام (ره)، جبهه مقاومت راه اندازی کردند، بحث شخصی و منافع سازمانی نیست بلکه بحث بشریت و انساندوستی و دفاع از حق مطرح است.

آگاهی‌آفرینی امام خمینی (ره) به محرومان جهان

واعظی گفت: امام خمینی بر آگاهی آفرینی به قشر محروم تاکید داشت و ما نیز بر آن پافشاری می کنیم. بزرگ ترین رسانه‌های دنیا و سرنخ تمام شبکه‌های اجتماعی در دست دنیای غرب و صهیونیست هاست که حق و باطل را با هم مخلوط می کنند و از سینمای هالیوود گرفته تا شبکه های اطلاع رسانی برای حق جلوه دادن باطل تلاش می کنند ولی امام در زمان خود تلاش کرد که این آگاهی آفرینی را به محرومان جهان برساند و ما وظیفه داریم تا جایی که ممکن است حقایق را تحلیل کرده و در زمینه آگاهی آفرینی و بیداری محرومان در حد توانمان تلاش کنیم.

رییس مرکز مطالعات عالی انقلاب اسلامی دانشگاه تهران افزود: امروز بسیاری منصفان عالم در این زمینه با ما همراه هستند ولی بسیاری شخصیت های بزرگ در موضع گیری های خود تحت فشار هستند. البته نظام اسلامی و مقاومت هزینه و بهای مقابله با استکبار را می پردازد. فلسطین در هفته های اخیر با تقدیم ۲۰۰ شهید نظام سلطه و صهیونیست را به پای میز مذاکره کشاند.

پیشرفت‌های کشور را فراموش نکنیم

وی با اشاره به انتقاد برخی افراد مبنی بر تحقق نیافتن بعضی از آرمان های امام (ره) مانند رسیدگی به وضع محرومان گفت: این انتقاد بیشتر شبیه یک مغالطه است. اگر امروز را با ۲۰ سال قبل مقایسه کنیم، متوجه رشد جامعه می شویم. البته نقد باعث پیشرفت می‌شود اما به یاد دارم در ۲۰ سال قبل وقتی برخی شخصیت‌های خارجی به تهران می‌آمدند، من به عنوان یک فعال بین المللی خجالت می کشیدم که شهر تهران را نشان بدهم اما امروز با افتخار پل های چهار طبقه یا برج میلاد و نماها و سازه های زیبای تهران را نشان می دهیم. وضعیت شهرهای اصفهان، مشهد، تبریز و بسیاری شهرهای دیگر نیز این گونه است.

واعظی با اشاره به وضعیت تورم و مشکلات اقتصادی گفت: نسبت درآمد ما با تورمی که داریم، افزایش یافته و این نکته طبیعی است که تورم باعث شده همه چیز گران شود اما دلیلی بر این نمی شود که بگوییم کشور فقیرتر شده است. امکاناتی که امروز در روستاها وجود دارد، در گذشته وجود نداشت. همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سودان نیز انقلاب شد و الشریعه با شعار اسلام توسط حسن الترابی به روی کار آمد. بیشتر مردم سودان حافظ قرآن هستند یعنی کودکان تا قبل از ده سالگی قرآن را حفظ می کنند و بیشتر وزیران این کشور حافظ قرآن هستند. اکنون پس از ۴۳ سال اگر مقایسه کنیم ایران در چه وضعیتی قرار دارد و سودان در چه وضعیتی، متوجه میزان استقلال در کشورمان می شویم.

وی افزود: در وسط شهر سودان که دو رود ازرق و ابیض از میان آن می گذرد و به نیل بزرگ در مصر ختم می شود، همه چیز برای کشاورزی فراهم است اما می بینیم هنوز خودکفایی ندارد و اگر زیباترین هتل ها را آنجا می بینید، به دلیل آن است که کشورهای خارجی این ساختمان ها را ساختند اما جمهوری اسلامی با عزت و استقلال زندگی می کند.

مالزی که سال ۲۰۲۰ را به عنوان سال پیشرفت اقتصادی درجه یک مطرح کرده بود، رتبه چهار دانشگاهی را کسب کرد ولی ما توانستیم رتبه یک را کسب کنیم و اندونزی رتبه پنجم را به دست آورد. این در وضعیتی است کشورهای موردنظر نه جنگ داشتند و نه منافقانی که شخصیت هایشان را ترور کنند و نه چند صد هزار شهید داده بودند ولی رئیس دانشگاه نوسانتره اندونزی گفت ما که جنگ نداشتیم چرا رتبه پنجم را کسب کردیم.

وی تاکید کرد: ما با هشت سال جنگ و همه تحریم ها و خصومت های نظام استکبار و نظام سلطه علیه ایران همه سختی‌ها و مشکلات را تحمل کردیم و در منطقه، کشورهای لبنان و فلسطین و بسیاری مستضعفان جهان را علیه نظام استکبار و صهیونیست‌ها از نظر روحی، معنوی، اقتصادی و نظامی بسیج می کنیم. البته ما منکر مشکلات جامعه نیستیم ولی جامعه اسلامی ما یک جامعه عقب مانده نیست. بسیاری کشورها نیازمند کمک های خارجی هستند. مثلا در مصر حدود چهار تا پنج میلیون قبرستان‌خواب در شهر بزرگ قاهره وجود دارد و زمانی که آمریکا آنها را تهدید می کند، بلافاصله تسلیم می شوند اما جمهوری اسلامی ایران مستقل است. در واقع به صورت نسبی رشد اقتصادی و رشد سیاسی و آبادانی را در جمهوری اسلامی در سال های مختلف و به صورت دوره ای به رغم فشارها و مشکلات با ایستادگی و درایت توانستیم جایگاه خود را به دست اوریم ولی متاسفانه بسیاری از مردم از این مباحث غافل هستند و نمی‌توانند مقایسه کنند طبیعی است دچار انحراف در نتیجه گیری شوند.

واعظی افزود: جمهوری اسلامی ایران جایگاه خوبی در زمینه های فنی و علمی دارد که دستاورد نظام اسلامی است. کشورهای عربستان، سودان، لیبی و کویت به نام اسلام هستند ولی تراز منطقه ای و جهانی ما قابل قبول است و اگر این همه تهدید و محدودیت نداشتیم قطعاً جایگاهی فراتر داشتیم. رهبر انقلاب می‌فرمایند من تا نفس دارم از علم و فناوری و پیشرفت حمایت می کنم و همه اینها در سایه اسلامی است که امام خمینی برای ما تعریف کرد./ایرنا