جوان‌سازی در دولت سیزدهم؛ نتایج مطلوب امروز و «ذخیره ارزشمند» فردا

اشاره رئیس‌جمهوری به سخنان اخیر رهبری است که در دیدار با هیات دولت، جوان‌سازی دولت را یکی از «الزامات تحول» دانستند و فرمودند «جوان‌گرایی در بدنه و بخش‌های میانی دولت موجب خواهد شد احساس انسداد در کشور از بین برود و همچنین ذخیره ارزشمندی برای مدیران ارشد و مجرب آینده فراهم خواهد کرد».

واقعیت این است که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، حلقه‌ای از مدیران ارشد و میانی در کشور شکل گرفت که با وجود خدمات فراوانی که به مردم و نظام جمهوری اسلامی ارائه داد، بعد از چهار دهه به لحاظ سنی، اکنون به مرحله‌ای فراتر از میانسالی رسیده و لازم است نسل جدیدی از مدیران جوان جایگزین آنها شوند.

این همان نکته‌ای است که رهبر معظم انقلاب نیز به آن تاکید کردند و از آن به عنوان «ذخیره ارزشمند» برای مدیران آینده کشور نام بردند.
در این میان البته استفاده از تجربه‌ها و آموخته‌های مدیران مسن‌تر و قدیمی‌تر دولت برای پیشبرد امور و انتقال تجربه‌های آنان به نسل جدید باعث خواهد شد برخی از آزمون و خطاهای دهه‌های اخیر تکرار نشود و موجبات شکل‌گیری نسلی جدید از مدیران و مسئولان که پویا، خوش‌فکر و آگاه به زمانه هستند شکل گیرد و امور کشور سریع‌تر و بهینه‌تر از گذشته، سامان گیرد.
به این ترتیب می‌توان امیدوار بود در «گام دوم انقلاب» چهره‌ای جوان‌تر، آگاه‌تر، به روزتر و زبده‌تری در بدنه مسئولان اجرایی دولت و نظام ظهور کنند و در برخورد با چالش‌های نوین، کشور را جوانانه‌تر به پیش برند.

از منظری دیگر، جوانان دارای روحیه و سرزندگی خاصی هستند که برای انبوه مشکلات کنونی، راه‌حل های بهتر و و خلاقانه‌تری ارائه خواهند داد؛ تجربه نشان داده اگرچه استفاده از آموزه‌های مدیران قبلی بسیار مهم و کارگشاست، اما هرجا مدیری جوان و تازه نفس وارد عرصه‌های اجرایی شده، منشا خدماتی ارزشمند بوده است.

در واقع یک مدیر جوان از نظر مقتضیات سنی و آشنایی بیشتر با ابتلائات روز، قادر است راه‌حل‌های نوینی را برای امور پبشنهاد کرده و آن را عملیاتی کند.

مدیران جوان با آشنایی بیشتری که نسبت به فناوری‌های روز مانند شبکه‌های اجتماعی و اینترنت دارند، ذهن بازتر و خلاق‌تری داشته و می‌توانند از این ابزارهای الکترونیک بیشترین استفاده را در مسئولیت خود داشته باشند و ابزارهای هوشمند را به‌گونه‌ای موثرتر به خدمت گیرند.
این جنبه در راستای همان نکته‌ای است که رئیس‌جمهوری درباره لزوم استفاده بیشتر از شفافیت در برخورد با مفاسد اقتصادی عنوان کردند؛ به گفته رئیس جمهوری «فعال شدن سامانه‌های الکترونیکی و تأثیر آن در مبارزه با فساد در حوزه‌های مختلف اقتصادی از جمله بانک‌ها، گمرکات، دارایی و مالیات، ضمن اینکه مقدمه شکل‌گیری دولت هوشمند است، با ایجاد شفافیت زمینه فساد نیز از بین می‌رود».
بنابراین یک گام موثر و جهادی برای مبارزه با فساد از مسیر جوان‌سازی دولت و مدیرانش می‌گذرد.

مزیت دیگر، استفاده از جوانان در مدیریت‌ها، مربوط به بدنه همسال و گروه همتایان جوانان است که به طور عمده از نسل جدید بوده، با دغدغه‌های جدید و پارادایم‌های فکری نو آشنا هستند.
یک مدیر جوان از نظر برخورداری از حلقه دوستان هم سن خود، ارزیابی دقیق‌تر و تزدیک‌تری به واقعیات و امور دارد و ضمن استفاده از دیدگاه‌های نسل جدید، به خوبی قادر است با آنان ارتباط برقرار کرده و حلقه واسطی میان مشکلات و دغدغه‌های آنان و نسل میانسال به بالای نظام جمهوری اسلامی باشد.

در بسیاری موارد، آنچه مورد تاکید و اشاره اکثریت غالب جوانان کشور است در میان همسالان و در حلقه‌های مجازی و غیرمجازی مطرح می‌شود و مدیر جوانی که از این دست دغدغه‌ها آگاه است و عمق آن را به خوبی درک می‌کند، قادر است به‌گونه مناسبی آنها را رفع یا چاره‌جویی کند؛ به این ترتیب درک و شناخت اولیه واقعی و نزدیک به حقیقت رخ خواهد داد و مقدمات تبادل «مفاهمه» و بروز راه‌حل ها شکل می‌گیرد؛ مفاهمه‌ای که این روزها سخت به آن نیازمندیم.

از جنبه کار فیزیکی و حضور بانشاط در عرصه‌های اجرایی و میدانی نیز، مدیران جوان قابلیت‌های بیشتری دارند و تحرک قابل ملاحظه آنان در مقایسه با نسل قدیم مدیران، راهگشای بسیاری از معضلات و چاره‌ساز گره‌های اجرایی و میدانی خواهد بود.

در این زمینه باید توجه داشت که صرفِ جوانی و برخورداری از روحیه و تحرک بیشتر اگرچه لازم است اما کافی نیست و استفاده از مشورت‌ها و کارشناسی‌های بیشتر نباید مورد غفلت قرار گیرد.

موضوع مهم دیگری که جوان‌سازی دولت و بدنه مدیریتی آن را لازم و با اهمیت می‌کند، اشاره رهبری به موضوع «احساس انسداد در کشور» است که با استفاده از جوان‌گرایی از بین خواهد رفت.
در چند سال اخیر بروز و انباشت مشکلات اقتصادی بواسطه تحریم‌های ظالمانه و برخی بی‌تدبیری‌های مسئولان، باعث ایجاد حسی از درماندگی یا انسداد در برخی امور شده است؛ این احساس که در مواقع بحرانی مانند شیوع مرگبار کرونا، بیشتر و ملموس‌تر درک می‌شود، به طور عمده ناشی از ضعف‌های مدیریتی و عدم برخورداری از روش‌های خلاقانه و پیشتارانه است.
دولتی که بدنه اجرایی آن بویژه در سطوح میانی از ظرفیت عظیم جوانان و خلاقیت‌های آنان بهره‌مند باشد، در چنین مواقعی کمتر دچار انسدادهای روشی و اجرایی شده و برای امور مختلف چندین گزینه مناسب و به روز خواهد داشت که به شدت گره‌گشا خواهد بود.

واضح است که از دل ترکیب تجربه و نشاط جوانی، بهترین و نوترین روش‌ها و تدابیر زاده شده و جامعه کمتر دچار احساس انسداد و درماندگی خواهد شد.

فرصت استفاده از جوانان در دولت سیزدهم در نخستین دولت گام دوم انقلاب، می‌تواند سرآغاز یک تحول مدیریتی مثبت و بهره‌مندی آحاد مردم از نتایج ارزشمند آن باشد./ایرناپلاس