بازی‌های کامپیوتری ، مشکلات و چالش‌های والدین و خانواده‌ها   * شهریار غلامپور

بازی و سرگرمی از دیرباز همواره مورد توجه کودکان، بچه ها ، نوجوانان ، جوانان و حتی افراد بزرگسال بوده است. بازی‌های بومی محلی مختلفی در جای‌جای کشور از قدیم، تاکنون در بین افراد جامعه با سنین متفاوت مرسوم بوده و هم‌اکنون نیز در مناسبت‌ها و ایام خاصی در طول سال همچون؛ ایام نوروز، تعطیلات تابستانی ، دورهمی‌ها و… نیز رایج می‌باشد.

بازی‌ها و سرگرمی‌ها در برهه‌ای از زمان که هنوز پدیده‌های نوظهوری چون تلویزیون، کامپیوتر، تبلت ، موبایل و … به وجود نیامده بودند در نقاط مختلف کشور رایج و مرسوم بوده و هستند. با پیشرفت علوم و فنون و تکنولوژی‌ پیشرفته و ظهور وسایل ارتباطی نوین و ابزارهای الکترونیکی همچون؛ تلویزیون، کامپیوتر، تبلت، موبایل و… نوع بازی‌ها و سرگرمی‌های کودکان، نوجوانان ، جوانان و بزرگسالان تنوع و تغییرات عدیده‌ای پیدا کرد و جمعیت زیادی از افراد جامعه را به خود مشغول نمودند.

امروزه بازی‌های کامپیوتری نسبت به دهه‌های گذشته مخاطبان و علاقه‌مندان زیادی پیدا کرده است و جایگاه خود را به عنوان یک ابزار سرگرمی، علمی، آموزشی و فرهنگی در جامعه تعریف کرده‌اند.

بچه‌ها و کودکان بیش از هر کاری؛ وقت، زمان و انرژی خود را به بازی اختصاص می‌دهند و بازی بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی کودکان و بچه‌ها است. البته نباید از این نکته مغفول ماند که بازی و سرگرمی در طول تاریخ زندگی بشر، همواره شهود عینی داشته و دارد، با این تفاوت که نوع، وقت و مدت زمانی که افراد جامعه با سنین مختلف به بازی و سرگرمی اختصاص می‌دهند متفاوت می‌باشد.

ساختار، اشکال، محتوا و تنوع بازی‌ها و سرگرمی‌ها در طول زمان‌ها و مکان‌های مختلف و به علل و عوامل متعدد، اشکال گوناگونی به خود گرفته است.

با آغاز تحولات و پیشرفت‌های نوین صنعتی و تکنولوژی در حوزه صنایع الکترونیکی در قرن بیستم، بازی‌ها و اسباب بازی‌های جدید و متنوعی پای به عرصه نوین جهانی نهادند که بازی‌های کامپیوتری از مهمترین دستاوردهای این تحولات می‌باشد.

بازی‌های کامپیوتری به رغم پیدایش کوتاه‌مدت آنان، تغییرات و تحولاتی اساسی و عمیقی در تنوع بازی‌ها و روند تفریح و سرگرمی‌های کودکان در دنیای معاصر به وجود آوردند، به طوری که در دنیای امروزی اشکال مختلف بازی‌های کامپیوتری و تنوع آنها و اسباب بازی های الکترونیکی و … کودکان و نوجوانان زیادی را در سراسر دنیا با میل و اشتیاق به سمت خود جذب کرده است.

دلایل و عوامل متعددی در جذب کودکان، بچه‌ها، نوجوانان ، جوانان و … به بازی‌های کامپیوتری نقش دارند که از جمله این عوامل می توان به: ایجاد واکنش‌های هیجانی در افراد اشاره نمود، در این گونه واکنش‌ها ، هیجان فرد بسته به نوع خاص و شیوه نمایش اتفاقات بازی متفاوت بوده و به فراخور شخصیت خاص افراد، نوع واکنش به محتوا و شکل بازی شدید و یا باعث موقعیت تنش‌زای روانی برای بازیکن می شود. همچنین ؛ ویژگی تعاملی بازی‌های کامپیوتری که در آنها بازیکن می‌تواند رویدادها و اتفاقات بازی را به کنترل خود درآورد از دیگر موارد جاذبه افراد به این بازی‌ها می‌باشد. بازی‌هایی که به هماهنگی چشم و دست نیاز دارد، همچنین بازی‌های شبیه ساز و بازی‌هایی که ایفای نقش کاراکتر و شخصیت داستان را به بازیکن القا می‌کند ، احساساتی ماجراجویانه را به کاربر و بازیکن می‌بخشد و وی را در بازی جذب می‌کند. که از موارد دیگر جذابیت بازی‌های کامپیوتری برای کودکان ،نوجوانان،، جوانان و حتی افراد بزرگسال می باشد.

با توضیحات اشاره شده و جذابیت‌های خاص بازی‌های کامپیوتری برای افراد با سنین مختلف، به رغم اثرات مثبت این‌گونه بازی‌ها از جمله: افزایش مهارت‌های عضلانی، ایجاد و هماهنگی بین چشم‌ها و دست‌ها، تخلیه هیجانی، ایجاد اعتماد به نفس و … ، بازی‌های کامپیوتری آثار و تبعات منفی‌ و مخربی بر روی فرزندان وسایر افراد جامعه دارند که نیازمند توجه جدی والدین و خانواده‌ها بر کنترل و نظارت بر استفاده فرزندان از آنها ، انتخاب نوع بازی‌ها، کنترل و مدیریت زمان و وقت بازی و … می باشد تا از آسیب‌های جسمانی ( آسیب‌های چشمی، اسکلتی، اعصاب و روان، واکنش‌های قلبی عروقی، تغییرات سوخت و ساز بدنی، چاقی ناشی از کم تحرکی، خستگی مزمن و …)، آسیب‌های روانی و تربیتی ( انزوا طلبی، مضامین غیر اخلاقی، القائات سیاسی و فرهنگی، خشونت و … ) و سایر آسیب‌ها و مشکلات پیشگیری شود.