آزموده را دوباره آزمودن خطاست

به گزارش ایرنا، این تصمیم نسنجیده و به گفته میخائیل اولیانوف نماینده دائم سفیر روسیه نزد سازمان‌های بین‌المللی وین «سند مضر» که هیچ منطقی برای ارائه آن در شورای حکام وجود ندارد، شاید به دلیل اختلاف در اردوگاه غرب بر سر نحوه واکنش به پرونده هسته‌ای ایران، به مرحله رای‌گیری نرسد، اما طی یک هفته گذشته به سوژه رسانه‌ها تبدیل شده است.

در پیش‌نویس این قطعنامه که خبرگزاری رویترز مدعی توزیع آن بین اعضای شورای حکام شده‌ است از روند همکاری‌ها میان ایران و آژانس انتقاد و از رافائل گروسی مدیرکل آژانس خواسته شده که گزارش جامع‌تری را از فعالیت‌های اتمی ایران ارائه کند.

گروسی هر سه ماه گزارشی را درباره راستی آزمایی و بازرسی فعالیت‌های اتمی ایران در پرتو قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد و اجرای توافقنامه پادمان به اعضای شورای حکام ارائه می‌دهد.

وی در آخرین گزارش خود که هفته پیش منتشر شد، ضمن تکرار ادعاهای سیاسی درباره برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران ادعا کرد که ذخایر اورانیوم غنی شده این کشور به ۳۰ برابر سقف مجاز در برجام رسیده است. وی همچنین ادعاهایی را درباره روند اجرای توافق موسوم به «چهارم مارس» مطرح کرد و مدعی شد که اختلافات پادمانی با ایران، هنوز حل‌وفصل نشده است.

بیانیه چهارم مارس، توافقی بود که اسفند ۱۴۰۱ میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای حل‌وفصل تمامی مسائل باقی‌مانده بین دو طرف صورت گرفت. بر اساس آن، جمهوری اسلامی ایران به طور داوطلبانه با فعالیت‌های راستی آزمایی و نظارت بیشتر بازرسان آژانس، در چارچوب قانون راهبردی مجلس (قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم ها و صیانت از منافع ملت ایران) موافقت کرد. در پی آن، جلسات متعددی در سطح کارشناسی برگزار و چندین موضوع فنی بین ایران و آژانس حل و فصل شد.

گروسی همچنین در سفری که سه هفته پیش به ایران داشت، درباره تداوم اجرای بیانیه چهارم مارس با مقام های ایرانی رایزنی کرد و مقرر شد تا برای تهیه پیش‌نویس تداوم تعاملات بر مبنای بیانیه مشترک، مذاکرات معاونان سازمان انرژی اتمی و آژانس بین المللی انرژی اتمی آغاز شود.

مدیرکل آژانس امروز در حاشیه نشست شورای حکام به خبرنگاران گفت که هیات آژانس در پی توافقات به‌عمل آمده راهی تهران شدند اما پس از سانحه سقوط بالگرد حامل رئیس جمهوری فقید و شرایط ویژه در ایران، به وین بازگشتند. وی با این حال تصریح کرد که وقفه در مذاکرات را به معنای تاخیر در تعاملات با ایران تلقی نمی‌کند.

مدیرکل آژانس اضافه کرد که جمعه هفته پیش با علی باقری کنی سرپرست وزارت امور خارجه ایران به صورت تلفنی گفت‌وگو کرده و تمایل خود را برای تداوم همکاری‌های فی‌مابین اعلام کرده است. وی نتیجه این گفت‌وگو را «سازنده» توصیف و ابراز امیدواری کرد که توافقاتش با دولت شهید سید ابراهیم رئیسی در جریان سفر اخیر به ایران، تداوم یابد.

از این منظر تصمیم تروئیکا برای صدور قطعنامه ضد ایرانی در شورای حکام، به ویژه در آستانه برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ایران، سووال برانگیز و غیرمنطقی به منظر می‌رسد.

گروسی هم در نشست با خبرنگاران از صدور قطعنامه علیه ایران در نشست شورا نه حمایت و نه با آن مخالفت کرد؛ اما فشار بر ایران را رویکرد سنجیده‌ای ندانست و گفت که به تعامل با مقام‌های تهران برای پیشبرد بیانیه چهارم مارس ادامه می‌دهد.

اجرای بیانیه چهارم مارس که اکنون بیش از یک سال و سه ماه از عمر آن می‌گذرد مستلزم توافق دو طرف بر سر مدالیته‌هایی است که مذاکرات درباره آن هنوز جریان دارد. محسن نذیری اصل سفیر و نماینده دائم ایران نزد سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین در همین پیوند به ایرنا گفت: بیانیه مشترک چهارم مارس ۲۰۲۳ به منظور حل و فصل تمامی موضوعات باقیمانده بین سازمان انرژی اتمی و آژانس توافق شد. این بیانیه تصریح دارد که ابتدا باید بر روی مدالیته‌هایی توافق شود و بر مبنای آنها طرفین اقداماتی را انجام دهند.

وی افزود: با وجود اینکه هنوز در خصوص مدالیته‌ها توافقی صورت نگرفته است، جمهوری اسلامی ایران بر اساس حسن نیت، برخی اقدامات داوطلبانه را انجام داد که متأسفانه با واکنش مثبت و متناسبی از سوی سه دولت اروپایی و آمریکا مواجه نشد. از طرفی، رفته رفته شاهد آن بودیم که تقاضاهای فراپادمانی آژانس از ایران در حال افزایش است.

سفیر ایران با بیان اینکه بیانیه چهارم مارس باید در تمامیت آن مورد توجه قرار گیرد، تصریح کرد: تنها راه تداوم همکاری‌های داوطلبانه، ترسیم یک چشم‌انداز مشخص از همکاری‌ها و ارائه اطمینان به ایران است.

از این رو، تصمیم تنش‌زای سه کشور اروپایی را می‌توان یک تقابل غیرضروری توصیف کرد که تاثیر مثبتی بر روند تعاملات آژانس و ایران نخواهد گذاشت.

در همین پیوند، میخائیل اولیانوف سفیر و نماینده دائم روسیه نزد سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین، درک تصمیم غیرمنطقی تروئیکا را دشوار خواند و گفت: چنین راه حلی هیچ نتیجه مثبتی به همراه نخواهد داشت و چه‌بسا می تواند باعث تشدید جدی مساله هسته ای ایران و همچنین وضعیت منطقه شود.

وی در گفت‌وگو با ایرنا افزود که نویسندگان این قطعنامه، «سرگرم نرم کردن متن پیش نویس هستند. اما این اقدام، این واقعیت را تغییر نمی‌دهد که بهترین تصمیم این است که اصلاً چنین سندی مضری ارائه نشود.»