دانش آموزان و اضطراب شب امتحان * زهرا قاسمیان

نگاه اقتصاد

اضطراب و استرس امتحان پدیده ای است که همه ی ما کم و بیش با آن آشنا هستیم و هر کدام که زمانی پشت و میز و نیمکت نشستیم، با آن دست و پنجه نرم کرده ایم. به گونه ای که بعضی از ما هنوز هم به خاطر اضطرابی که در ایام امتحانات داشتیم، خواب امتحان و گم شدن کتاب هایمان در هنگم امتحان و جا ماندن از امتحان نهایی می بینیم.

اما این پدیده در دبستان نمود بیشتری دارد، چرا که به علت ضمیر پاک کودکان، هر چه اضطراب آنها بیشتر باشد، پاک کردن آن و درمانش سخت تر است. علت های این پدیده در دوران ابتدایی وجود نمراتی است که دانش آموزان کسب می کنند و به خاطر حساسیت خانواده ها و رقابت هم سالان در کسب نمرات بالاتر و سایر علت ها، بیشتر می شود. در سال های اخیر برای پایان دادن به فضای رقابتی ناسالم و کمک به حل بحران اضطراب در دانش آموزان دبستان، نظام نمره دهی طی چند سال و مرحله به مرحله از دبستان حذف گردید و به جای نمره دادن با عدد، از ثبت پیشرفت دانش آموز با کلمات توصیفی استفاده شد و همزمان با آن حساسیت و اهمیت امتحانات کم شد و جای خود را به کیفیت و یادگیری در فضایی به دور از امتحان و دور همی شاد، داد.

در این روش جدید، ملاک ارزیابی دانش آموز امتحانات کتبی به شیوه های گذشته نیست، بلکه فعالیت های دانش آموز در طول سال مورد توصیف قرار می گیرد و خود به خود امتحان و نمره دادن کم اهمیت و کمرنگ می شود.

اما با وجودی که در این نظام جدید امتحان و اضطراب و استرس آن بی معنا می شود، هنوز هم از امتحان پایان سال برای دانش آموزان پایه ی ششم استفاده می شود به گونه ای که دانش آموز با وجودی که می داند، نمراتش توصیفی و بر اساس فعالیت های طول تحصیل است، اما به خاطر دلهره ای که امتحان خود به خود ایجاد می کند، دچار استرس می شوند و ترس از امتحانات در آن ها به شکلی جدی ایجاد می شود. دانش آموزی به خاطر اضطراب امتحان شب ها نمی خوابد و دانش آموز دیگری در طول امتحان به خاطر استرس زیاد از دادن پاسخ به سوالات باز می ماند.

حال سوال اینجاست که چرا با وجود اینکه تأکید می گردد امتحان و نمره در دوران دبستان بی معنی است و هیچ دانش آموزی نباید دچار اضطراب و ترس از امتحانات شود، باز هم صحبت از برنامه ی امتحانی و امتحانات و سوالات هماهنگ در پایه ی ششم به میان است. لازم است در این مورد بازنگری به عمل آید و شیوه ای که در آن آزمون و امتحانات هماهنگ و ارزشیابی به شیوه ی مداد کاغذی، کمرنگ شده مورد توجه جدی قرار گیرد تا هم شیوه ی درست نظام توصیفی و روش صحیح انجام آن به کار گرفته شود و هم به خاطر ترس و اضطرابی که امتحانات و سوالات هماهنگ در دانش آموزان ایجاد می شود، هیچ دانش آموزی دچار شروع اضطراب و دلهره ای نشود که مادام العمر همراهش باشد.