معلولان برای گردش به این مکان‌ها بروند * لیلا اصلانی

تا همین چند سال گذشته استفاده از فضاهای تفریحی از محدودیت‌های معلولان به حساب می‌آمد. با وجود موانع زیادی از بدو ورود به این مراکز انگار استفاده از این اماکن برای این دسته از شهروندان ممنوع بود.با وجود این موانع خانواده های معلولان به ویژه آنها که از بیماران جسمی و حرکتی مراقبت می کردند کمتر می‌توانستند همراه فرزندان معلول خود سری به این گردشگاه‌ها بزنند. محدودیت برای استفاده از فضاهای تفریحی باعث خانه‌نشین شدن بسیاری از معلولان می‌شد و این به انزوای آنها از اجتماع دامن می‌زد. اما خوشبختانه در طول چند سال گذشته توجه ویژه‌ای به گروه‌های مختلف معلولان شده است.

اگر با نگاه موشکافانه تری به مبلمان شهری، وسایل حمل و نقل عمومی و مراکز تفریحی و گردشگری نگاه کنید با امکاناتی روبرو می‌شوید که هر یک از آنها می‌تواند زمینه حضور با سهولت معلولان کنار دیگر شهروندان را بوجود آورند. این روزها تفرجگاه های اصلی شهر به امکانات ویژه معلولان تجهیز شده‌اند. البته پیداست که هنوز هم برای حضور با سهولت و تردد بی درسر این قشر در اماکن عمومی راه زیادی باقی مانده اما برخی از این مناسب سازی ها دلگرم کننده هستند. با امید به ادامه‌دار بودن این روند به معرفی برخی از این مراکز گردشگری می‌پردازیم.

بر فراز آسمان تهران

 برج میلاد به خاطر زیبایی در معماری و امکانات ویژه و مدرنش خیلی زود تبدیل به نماد ملی و گردشگری پایتخت شد. خوشبختانه متولیان ساخت این برج از همان ابتدای راه اندازی پروژه زمینه را برای حضور معلولان در این سازه ایجاد کردند. آنها برای بازدید معلولان از برج احترام و ارزش زیادی قائل هستند و اگر خبر دار شوند که قرار است گروهی از این شهروندان راهی بازدید از آن شوند با احترام کامل آنها را راهنمایی و همراهی می‌کنند.

امکانات برج میلاد برای معلولان به گونه‌ای است که این شهروندان به راحتی می‌توانند از طبقات بالای برج نیز بازدید داشته باشند. ظرفیت و قابلیت بازدید از برج میلاد برای گروه‌های مختلف معلولان ایجاد شده است. این از جمله اقدامات مثبتی است که ما باید شاهد آن در دیگر مراکز تفریحی و گردشگری نیز باشیم. خوشبختانه در بیشتر طبقات برج رمپ‌های استانداری تعبیه شده که معلولان می توانند از آن برای بازدید از نقاط مختلف استفاده کنند. سرویس های بهداشتی ویژه معلولان، رمپ های طبقاتی، امکان استفاده از فروشگاه‌ها، گالری ها، رستوران‌ها و کافی‌شاپ های برج و استفاده از آسانسورهای ویژه با ظرفیت بالا از امکانات این مرکز تفریحی است که باعث سهولت حضور معلولان در یک فضای عمومی شده است.

بوستان ولایت

جای خوشحالی بسیار دارد که در بزرگترین بوستان پایتخت امکانات ویژه‌ای هم برای معلولان تعبیه شده است. در این بوستان امکاناتی مانند پیست های مختلف ورزشی، سینما ۵ بعدی، نمایشگاه‌های دوره‌ای، سالن‌های ورزشی و نصب ست‌های ورزشی معلولان ایجاد شده است که مجموع آنها بازدید از این بوستان را برای معلولان آسان می‌کند. در بسیاری از فضای های عبوری این بوستان رمپ هایی ایجاد شده تا تردد برای گروه های مختلف معلولان ساده‌تر شود. در بسیاری از فضاهای این بوستان اثری از موانعی مانند پلکان، حصار و استپ‌های فلزی نیست و تردد با ویلچر نیز در پیاده راه های بوستان به سادگی امکان پذیر است.

در این بوستان ۵ هزار و ۴۰۰ متر مربع فضای پیاده روی و همچنین ویلچررانی برای معلولان وجود دارد. عرض ۳ متری این گذرگاه های زیبا نیز تردد ویلچر را امکان پذیر می‌کند. در شهر بانوی این مجموعه نیز امکانات ویژه‌ای برای حضور بانوان معلول تعبیه شده است. این مجموعه دارای گالری های مختلف، فروشگاه های محصولات فرهنگی، سالن های ورزشی، مسجد و سرویس بهداشتی های ویژه معلولان است. مجموع این امکانات تا به حال مورد رضایت کانون معلولان قرار گرفته است و بازدید دوره‌ای از این بوستان در دستور کار متولیان این انجمن ها قرار گرفته است. مجموعه شهربانو در قسمت شمال شرقی این بوستان قرار دارد و برای دسترسی به این بوستان باید به ابتدای بزرگراه نواب و محل سابق پادگان قلعه مرغی بروید.

باغ موزه دفاع مقدس

سامان‌دهی ویژه برای گذر جانبازان و معلولان حرکتی در تمامی فضا های روباز یکی از ویژگی های اصلی این مرکز است. باغ موزه دفاع مقدس در فضای وسیعی از مجموعه اراضی عباس آباد قرار دارد. پهنه‌ای که با احداث خانه نمایش، باغ کتاب، بوستان آب و آتش و بازار گل و گیاه خیلی زود تبدیل به قطب گردشگری پایتخت شد. باغ موزه دفاع مقدس با هدف تجلیل از رزمندگان ۸ سال دفاع مقدس بخش های مختلفی برای بازدید شهروندان دارد.سالن های آمفی تئاتر سوسنگرد، خلیج فارس و هویزه طوری طراحی شده‌اند که گروه‌های مختلف معلولان حسی و حرکتی می توانند به راحتی از آنها استفاده کنند.

در بخش‌هایی از این بوستان می‌توانید از سازه مسجد جامع خرمشهر با ابعاد واقعی، سنگرهای رزمندگان در عملیات های مختلف، تندیس هایی از فرماندهان دلیر دوران دفاع مقدس و برخی هواپیماهای جنگنده و تانک‌های زرهی و اسلحه هایی که در جنگ تحمیلی مورد استفاده رزمندگان میهن قرار می‌گرفت دیدن کنید. باغ دره، تالار پروانه ها، دریاچه و آبنمای زیبای آن، برج پرچم، سراسر نما و مزار ۸ شهید گمنام از دیگر بخش های دیدنی این باغ موزه بزرگ هستند. برای بازدید از این مرکز تفریحی و گردشگری باید به بزرگراه شهید حقانی، روبروی بوستان بزرگ طالقانی و انتهای خیابان سرو بروید.

بوستان جوانمردان ایران

راه ورود و دسترسی به امکانات یک مرکز تفریحی اهمیت ویژه ای برای معلولان و خانواده های آنها دارد. اگر دسترسی به این اماکن با سهولت همراه نباشد آنها خیلی ساده باید قید استفاده از تفریح را بزنند. خوشبختانه این ضرورت در بوستان جوانمردان مورد توجه قرار گرفته است. ۵ پل اصلی راه ورود شهروندان به این بوستان هستند. این پل ها از نظر سازه‌ای از دیگر پل‌های عابر پیاده متمایز هستند. این پل ها تمام کمانی هستند و با پیشرفته ترین امکانات تجهیز شده‌اند. هر کدام از آنها ۳ متر عرض و بیش از ۵۰ متر طول دارند. ۲ پل از مجموع این پل های کمانی ویژه تردد معلولان و سالمندان هستند. امکانات این پل ها باعث شده تا این گروه از شهروندان به سادگی بتوانند از دسترسی های محلی خود را به این بوستان برسانند. در این  بوستان مناسب سازی برای معلولان انجام شده و معلولان به راحتی می توانند از فضای آلاچیق ها، آمفی تئاتر، پیاده راه های ویژه نابینایان، سرویس های بهداشتی، فروشگاه‌ها، فضای تماشای پیست‌های حرفه‌ای اسکیت و نمازخانه استفاده کنند. بوستان جوانمردان در منطقه ۲۲ شهرداری تهران قرار گرفته است. این پهنه از شهر به دلیل مجاورت با مجرای بادهای شمال غرب تهران از آب و هوای پاک تری نسبت به دیگر نقاط شهر برخوردار است. این تفرجگاه چشم‌انداز زیبایی از شهر را پیش رویتان قرار می‌دهد و آرامش آن باعث رضایت خاطر خانواده‌هایی است که این بوستان را برای تفریح و استراحت انتخاب کرده‌اند.

وقتی استخوان‌ها سبک می شوند

در نظرسنجی که کانون معلولان شهرداری از معلولان انجام داد برنامه رفتن به زیارتگاه‌ها در قالب اردوهای یک روزه بیشترین طرفدار را بین معلولان داشت. به همین دلیل شناخت بقعه امامزادگانی که معلولان به راحتی بتوانند در آنها زیارت کنند در برنامه های انجمن گردشگری معلولان قرار گرفت. خوشبختانه دربیشتر این بقاع متبرکه امکان تردد برای گروه های مختلف معلولان وجود دارد. صحن سنگفرش این بقاع متبرکه تردد معلولان ویلچر نشین را با سهولت همراه می کند. در برخی از این اماکن مقدس مانند حرم حضرت عبدالعظیم در بخش هایی رمپ هایی برای استفاده معلولان تعبیه شده است. خادمان و زائران این بقاع متبرکه توجه ویژه‌ای به معلولان دارند و در صورت لزوم آنها را همراهی می‌کنند. زیارت این اماکن مقدس تاثیر زیادی در روحیه معلولان دارد. بیشتر این عزیزان از معنویت خاصی برخوردارند و برگزاری چنین اردوهایی آرامش آنها را دو چندان می کنند. زیارتگاه ها و بقاع متبرکه مختلفی در شهر و اطراف آن وجود دارد که معلولان به همراه خانواه‌های شان می‌توانند ساعتی از روز را در آنها سپری کنند. برای تردد آسان تر معلولان و سالمندان ویلچرهایی در اختیار خادمان قرار گرفته است که در صورت تقاضا در اختیار معلولان قرار خواهد گرفت. در برخی از این زیارتگاه ها مانند حرم عبدالعظیم در شهرری کتابخانه های تخصصی، موزه، رصدخانه و بازارهای سنتی در اطراف بقعه قرار دارد که سر زدن به آنها خالی از لطف نخواهد بود.

برای کودکان معلول

کارشناسان می‌گویند هر چه در اماکن تفریحی بهینه سازی بیشتری برای حضور استفاده معلولان از این امکانات ایجاد شود، آنها کمتر منزوی می‌شوند و در اجتماع حضور بیشتری پیدا می‌کنند. تفریح و گردشگری باعث ارتقاء روحیه امیدواری در این افراد می شود و توانایی های آنها را افزایش می‌دهد. تخلیه هیجان به شکل سالم، تفریح و سرگرمی همراه با شادی و هیاهوی دیگران همیشه حس خوبی به بچه‌ها می‌دهد. در تهران ۲ شهربازی ویژه کودکان وجود دارد که خوشبختانه با امکاناتی که در آنها تعبیه شده کودکان معلول هم می‌توانند از آنها استفاده کنند. سرزمین عجایب در بزرگراه اشرفی اصفهانی و شهر بازی پارس در چهارراه سبلان پذیرای کودکان معلول هم هستند./گروه ایرنا زندگی