استقلال سرزمینی ایران خط قرمز مردم و مسئولان

سفیر روسیه روز چهارشنبه تصویری از سفارت این کشور در تهران و دیدار با سفیر جدید انگلیس منتشر کرد که به دلیل حساسیت تاریخی با واکنشهای زیادی مواجه شد. تصویر منتشر شده به سیاق همان تصویری است که از «ژوزف استالین»، «فرانکلین روزولت» و «وینستون چرچیل» رهبران اتحاد شوروی، ایالات متحدۀ آمریکا و بریتانیا سال ۱۳۲۲، در بحبوحه جنگ جهانی دوم و در قالب کنفرانس تهران اما بدون حضور مقامات ایران گرفته شد و تاریخ از این واقعه به عنوان یکی از نمادهای تحقیر «محمدرضا پهلوی» شاه ایران یاد می کند.

در تصویرتازه از سفارت روسیه «سایمون شرکلیف» سفیر جدید انگلیس به سفارت روسیه در تهران رفته و در همان محل مورد اشاره با «لوان جاگاریان» سفیر روسیه عکس یادگاری گرفته است. عکس منتشر شده مورد انتقادات و واکنش های منفی بسیاری قرار گرفت و وزارت امور خارجه سفرای روس و انگلیس را فراخوانده و درباره این اقدام از آن ها توضیح خواست. روز گذشته شرکلیف که به تازگی به عنوان سفیر جدید انگلیس در تهران معرفی شده است و «لوان جاگاریان» سفیر روسیه در تهران به وزارت خارجه دعوت شدند.

واکنش ها به اقدام عجیب سفارت روسیه

مسئولان و نمایندگان مجلس، چهره ها و فعالان حزبی و سیاسی و همچنین بسیاری از مردم در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی نسبت به انتشار تصویری که یادآور واقعه ای تلخ از تاریخ ایران است، واکنش نشان دادند.

نخستین واکنش را «محمدجواد ظریف» وزیر امورخارجه نشان داد و در حساب کاربری خود نوشت: «امروز یک تصویر به شدت ناپسند را مشاهده کردم. باید به همگی یادآوری کنم که اوت ۲۰۲۱، نه اوت ۱۹۴۱ است و نه دسامبر ۱۹۴۳. مردم ایران از جمله در طی مذاکرات برجامی نشان‌ داده‌اند که تقدیرشان هیچ‌گاه به تسلط قدرت‌های خارجی درنخواهد آمد و توسط تصمیمات داخل سفارت‌های خارجی تعیین نخواهد شد.»

«محسن رضایی» دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام هم روز پنجشنبه در توییتر نوشت: سفیر انگلیس با رفتن به مهمانی سفیر روسیه می‌خواهد بگوید که روسیه و ‫انگلیس منهای آمریکا در موضوع ایران با هم هستند. آن‌ها از صندلی خالی آمریکا در ایران عبرت بگیرند. باید با هر دو سفیر قاطعانه برخورد شود تا بفهمند ایران امروز جای این ژست‌ها و نمایش‌های توخالی نیست.»

«محمدباقر قالیباف» رییس مجلس هم در واکنش به عکس مشترک سفیر روسیه و انگلیس برای یادآوری کنفرانس استعماری سال ۱۳۳۲ تهران، در صفحه توییتر خود نوشت: «اقدام دور از ادب دیپلماتیک و نامناسب سفرای دو کشور روسیه و انگلستان باید به سرعت توسط وزارت خارجه پیگیری شود. هر دو سفیر باید فوراً به طور رسمی بابت اقدام انجام شده عذرخواهی کنند در غیر اینصورت واکنش قاطع دیپلماتیک ضروری خواهد بود.»

«احمد امیرآبادی فراهانی» نماینده مردم قم نیز در توییتی نوشت:‌ ‌مردم بزرگ ایران همه سختی ها را به جان خریده‌اند تا عزتشان حفظ شود سفرای روسیه وانگلیس باید عذرخواهی کنند. وزارت خارجه باید عزتمندانه عمل کند. احمق ها بدانند که آن سبو بشکست و آن پیمانه ریخت. غیرت ایرانی… عزت ایرانی…

«علی نیکزاد» نایب رییس مجلس شورای اسلامی در توییتر نوشت: صندلی خالی آمریکا بین سفرای روسیه و انگلیس، گویای خیلی چیزهاست. ساده‌ترینش آنکه در دوران پس از انقلاب، هرکس پایش را از گلیمش برای ملت ایران درازتر کند صندلیش خالی می‌شود. حالا این دو هم خود دانند. وزارت خارجه البته باید هر چه سریعتر به مسوولیت خود عمل کند.

«حسین امیرعبداللهیان» وزیر پیشنهادی امورخارجه در دولت سیزدهم هم در حساب کاربری خود در توییتر نوشت: «اقدام غیردیپلماتیک دو سفیر خارجی در تهران، افکار عمومی را در جمهوری اسلامی ایران مکدر کرده است و نشان دهنده بی‌توجهی به آداب دیپلماتیک  و غرور ملی مردم غیور ایران است. اصلاح و جبران سریع این خطا، ضرورت دارد.»

چهره های سیاسی و حزبی هم از هر گروه وجریانی به این تصویر واکنش نشان دادند. «عبدالله رمضان زاده» سخنگوی دولت اصلاحات تاکید کرد: «سفیران بریتانیا و روسیه را به وزارت خارجه احضار کنید و در صورت عدم عذرخواهی رسمی، عذرشان را بخواهید.»

«عبدالله گنجی» مدیرمسئول روزنامه جوان و از فعالان اصولگرا نوشت: «سفیر جدید انگلیس با سفیر روسیه در سفارت روسیه در همان محلی که روزولت،چرچیل و استالین در سال ۱۳۲۲(١٣٢٠)کنفرانس تهران را بدون اطلاع ایران برگزار کردند،عکس یادگاری گرفتند.صندلی آمریکا را هم خالی گذاشتند.چه پیامی را می خواهند منتقل کنند؟»

«روح الله جمعه ای» مشاور وزیر کشور هم تصریح کرد: «سفرای انگلستان و روسیه در یکی از تلخ ترین و زشت ترین تابلوهای تاریخ ایران!! انتشار این تصویر درسالروز تراژدی اشغالگری و در همان کادر و اینبار بدون آمریکا اتفاقی نیست. پیام این تصویر چیست؟ آیا تلاش دارد واقعیتی دردناک را برملا کند؟ یا راز سَر به مُهری در این تصویر وجود دارد؟»

«احمد مازنی» نماینده پیشین مجلس هم در توییتی نوشت: «سی سال از سقوط شوروی گذشته آقای سفیر… شبیه سازی یک عکس بیشتر سقوطی را به یاد می آورد که بنیانگذار جمهوری اسلامی آن را پیش بینی کرده بود.»

در نهایت و پس از افزایش اعتراضات به این اقدام حساب کاربری سفارت روسیه تاکید کرد که هدفش جریحه دار کردن عواطف ایرانیان نبوده است. جاگاریان سفیر روسیه در دیدار با مدیرکل اوراسیای وزارت امورخارجه گفت که قصد وی از انتشار این عکس صرفا یادآوری اتحاد روسیه با بریتانیا بر علیه ارتش نازی در طول جنگ جهانی دوم بوده و به هیچ وجه هیچ انگیزه و منظور ضد ایرانی پشت انتشار این عکس وجود ندارد. سفیر روسیه ضمن تاکید بر روابط راهبردی دو کشور ایران و روسیه و مراودات عمیق و دوستانه بین دوکشور تصریح کرد: از اینکه انتشار این عکس باعث سوتفاهم و رنجش خاطر مردم کشور دوست، ایران شده اظهار تاسف می‌نمایم.

شِرکلیف سفیر انگلیس نیز ضمن ابراز تاسف از سوء تفاهم بوجود آمده اظهار داشت: ضمن احترام به جمهوری اسلامی ایران و مردم بزرگ و تاریخ این کشور، تاکید می‌کنم هیچگونه قصد و سوءنیتی در پشت این موضوع وجود نداشته و سفرا در صدد بوده‌اند تنها اتحاد وسیه و بریتانیا علیه آلمان نازی در زمان جنگ دوم جهانی را یادآوری کنند.

استقلال سرزمینی، خط قرمز مردم و مسئولان ایران

حساسیت برانگیخته شده در پی انتشار تصویری از سفارت روسیه نشان از اهمیت خطوط قرمز غیرقابل تساهل و تسامح در جامعه ایران دارد. گرچه مردم در شرایط امروز کشور به دلایلی دشواری های بسیاری را تجربه می کنند؛ تمامیت ارضی و عزت ملی در هیچ شرایطی از دیدگاه مردم قابل عبور از سوی هیچ کشور و قدرتی نیست و منافع ملی خط قرمز ایرانیان است.

نزدیک به یک قرن است که مردم ایران از دو کشور روسیه و انگلیس نه تنها خاطره جمعی قابل قبولی ندارند بلکه بسیاری از چالش های این روزهای خود را در تاریخ روابط با این دو کشور جستجو می کنند. با چنین پیش زمینه ذهنی؛ اینگونه اقدامات خواه از روی ساده لوحی باشد یا تداوم خصومت با ایران باز هم در حافظه جمعی مردم باقی مانده و پروسه اعتمادسازی میان ایران و این دو کشور را که لازمه رابطه متقابل در عرصه بین المللی است؛ دشوارتر می سازد. روابط بین الملل در قرن حاضر نه با کنایه های تاریخی و شکافتن زخم های خیانت که با احترام متقابل به عزت و شخصیت ملی، ملت ها به دست می آید، روسیه و انگلیس اگر به هر دلیلی این مهم را از یاد برده اند می توانند به روابط کنونی ایران با آمریکایی نظاره گر باشند که این اصول اساسی روابط بین الملل را زیرپا گذاشته و طرد شده مردم ایران در عرصه جهانی است.

به نظر می رسد سفرای روسیه و انگلیس آن اندازه درایت و هوشیاری را داشته باشند که از این پس درباره خطوط قرمز مردم ایران و موضوعات تاریخی؛ در پی ماجراجویی های تصویری و صوتی و متنی نباشند و افکار عمومی را جریحه دار نکنند./ایرنا