رفع محرومیت مکران از مسیر توسعه؛ روایتی از تلاش دولت سیزدهم برای درخشش «گنج پنهان» در جنوب شرق کشور

 که از آن به عنوان گنج پنهان یاد کرده اند، تلاش و اهتمام خود را بکار گرفته تا از تمام ظرفیت‌ها و فرصت‌ها برای توسعه و فعال‌سازی این منطقه استفاده کند.

به گزارش خبرنگار سیاسی ایرنا، بهره برداری اقتصادی از ظرفیت‌های مرزهای دریایی، یکی از مهمترین تأکیدات رهبر معظم انقلاب در طول دو دهه گذشته بود که در ۱۶ آبان ۱۴۰۲ و با ابلاغ «سیاست‌های کلی توسعه دریامحور» بار دیگر ضرورت توجه به این ظرفیت‌ها را یادآور شدند.

ظرفیت‌هایی که در صورت بهره‌برداری درست از آن می‌تواند در ریل توسعه‌ کشور به عنوان پیشران تعریف شود. با وجود این تأکیدات صریح رهبری، توجه به این ظرفیت در جغرافیایی که از شمال و جنوب با دریا همسایه است، در دولت‌های گذشته چندان مورد توجه نبود؛ اما درک اهمیت بهره‌گیری از این ظرفیت در دولت سیزدهم سبب شد که رئیس‌جمهور در راستای اجرای ماده ۶۸ قانون احکام دائمی، سازوکار مشخص و شفافی را برای بهره‌گیری از این آن ایجاد کند.

تعیین «حسین دهقان» به‌عنوان نماینده ویژه و دبیر شورای توسعه سواحل مکران، نشان‌دهنده اهتمام جدی بر احیای ظرفیت‌های اشاره شده در سواحل و به کارگیری آن‌ها در راستای توسعه اقتصاد دریامحور است. تصویب اساسنامه سازمان توسعه مکران به عنوان یکی از مهمترین سواحل ایران و ارسال آن به مجلس، هم در همین راستا قابل ارزیابی است.

«سواحل مکران» یکی از ظرفیت‌های عظیم کشور در زمینه توسعه اقتصاد دریاست که به طور خاص در ابلاغیه اخیر رهبری هم به آن اشاره شده است. در همین راستا، خبرگزاری ایرنا، با علی طالبی، احمد اللهیاری و عیسی گلوردی معاونان دبیرخانه شورای توسعه سواحل مکران به گفت‌وگو نشست تا آخرین برنامه‌ها و پیشرفت‌های این شورا را در مسیر اجرای دستورات رهبری، جویا شود که در ادامه مشروح آنرا می‌خوانید:

«علی طالبی» معاون اجرایی و نظارت عملیاتی دبیرخانه شورای توسعه سواحل مکران با اشاره به ابلاغیه اخیر رهبر انقلاب مبنی بر سیاست‌های کلی توسعه دریا محور، گفت: تأکیدات مقام معظم رهبری در بند اول سیاست‌های کلی توسعه دریامحور، سیاست‌گذاری یکپارچه امور دریایی است. رهبری در این سیاست‌ها همچنین مزایا و مواهبی که در دریا وجود دارد و ما از آن غافل بودیم را تشریح می‌کنند.

وی افزود: سالهای سال است که در این رابطه، پیگیری‌هایی انجام می‌شود. مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی (ICZM) هم طرحی را به اغلب استان‌های ساحلی ابلاغ کرد تا مدیریت یکپارچه دریایی را انجام دهند.

سواحل مکران بکرترین و مناسب‌ترین مکان برای توسعه و اقتصاد دریامحور است

طالبی یادآور شد: متاسفانه این ابلاغیه مورد توجه قرار نگرفت تا اینکه رهبر انقلاب در سالهای ۸۶ و ۸۷ بر توسعه و اقتصاد دریامحور تأکید کردند که محور تأکید ایشان بر توسعه ساحل مکران است. سواحل مکران نصف سواحلی است که ما در کشور داریم و شاید بکرترین و مناسب‌ترین سواحل برای توسعه و اقتصاد دریامحور است.

معاون اجرایی و نظارت عملیاتی دبیرخانه شورای توسعه سواحل مکران گفت: برای اجرای سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در رابطه با اقتصاد دریامحور، حتما چند موضوع باید مورد توجه قرار گیرد: ۱. مدیریت یکپارچه و ۲. هماهنگی تمام دستگاه‌ها، وزارتخانه‌ها و نهادهای عمومی غیردولتی با مجری اقتصاد دریامحور. از زمانی که مقام معظم رهبری بر این موضوع تأکید کردند تا زمانی که ماده ۶۸ احکام دائمی تصویب می‌شود، حدود ۱۰-۱۲ سال طول کشید.

وی خاطرنشان کرد: ماده ۶۸ قانون احکام دائمی، اجازه می‌دهد سازمانی به‌عنوان سازمان توسعه سواحل مکران تأسیس شود تا این سازمان همه ساحل مکران به اضافه اقتصاد دریامحور را مدیریت کرده و به نتیجه برساند. در مراحل اولیه اقدامات خوبی انجام شد و در گام اول، باید یک ساختار قوی برای اقتصاد دریامحور ایجاد می‌شد. ساختار قوی منوط به این بود که اساسنامه سازمان توسعه سواحل مکران ذیل ماده ۶۸، تهیه شود. این اساسنامه با تلاش‌های «حسین دهقان» نماینده ویژه رئیس جمهور و دبیر شورای توسعه سواحل مکران، طی دو سال گذشته آماده شد. اساسنامه سازمان توسعه سواحل مکران در کمیسیون‌های مختلف دولت مطرح شد و در نهایت در هیأت دولت به تصویب رسید و با قید دو فوریت، برای تصویب به مجلس رفت.

اساس نتیجه دادن سیاست‌های کلی توسعه دریامحور، مدیریت قوی و یکپارچه است

طالبی تاکید کرد: در حال حاضر هم در کمیسیون اقتصادی، درباره جزء به جزء بندهای آن بحث می‌شود و فکر می‌کنم اگر رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس و کمیته ذیل آن که ریاست آن بر عهده آقای امیرآبادی است، تلاش کنند، ما بتوانیم قبل از بودجه ۱۴۰۳، اساسنامه را در صحن، مصوب کنیم. برای به نتیجه رسیدن سیاست‌های کلی، حتما یک پایه و حتی اصل آن، تشکیل سازمان توسعه سواحل مکران است که می‌تواند یک مدیریت قوی را ایجاد کرده، سیاست‌ها را یکپارچه کرده و یک مدیریت قوی و کارآمد ایجاد کند و از تمام عرصه‌های موجود، به نفع کشور و مردم منطقه استفاده کند.

طرح جامع توسعه سواحل مکران

معاون اجرایی و نظارت عملیاتی دبیرخانه شورای توسعه سواحل مکران ادامه داد: طرح جامعی تحت عنوان طرح جامع توسعه سواحل مکران که بخش اقتصاد دریا در آن بسیار پررنگ است در دبیرخانه طراحی و نهایی شده و به زودی در دولت مطرح خواهد شد. این طرح بسیار جامع و کامل است و همه دستگاه‌ها هم در رابطه با آن نظر دادند. اگر این طرح به نهایت برسد و تصویب شود، می‌تواند محوری بر بحث اقتصاد دریامحور باشد. در رابطه با سندهای توسعه‌ای هم سندهای مختلفی وجود دارد که می‌تواند مبنای توسعه سواحل مکران قرار بگیرد.

وی تاکید کرد: در پس کرانه هم همین طور است یعنی وقتی ما می‌گوییم توسعه سواحل مکران، خود کرانه مکران و هم پس کرانه‌ها در نظر گرفته می‌شود. اتفاقاً در قانونی که تحت عنوان بلافصل دیده شده، تقریباً ۵ یا ۶ شهرستان به محدوده سواحل مکران اضافه می‌شود که بتواند کل ساحل و پس کرانه‌ها را مدیریت کرده و در بخش اقتصاد دریا محور کار کند.

در مکران، توسعه صنعتی و زیرساخت‌ها را هم در نظر داریم/ از توسعه به محرومیت‌زدایی می‌رسیم

طالبی افزود: درست است که ما در مکران اقتصاد دریامحور را اولویت قرار دادیم، ولی توسعه صنعتی و زیرساخت‌ها را هم مد نظر داریم تا بتوانیم بخش محروم منطقه را هم تقویت کنیم نگاه دهقان در رابطه با محرومیت زدایی این است که ما از توسعه می‌توانیم به محرومیت زدایی برسیم.

رئیس جمهور در اولین سفر به منطقه چابهار، بر فعالسازی سواحل مکران تأکید کرد

وی یادآور شد: اولین سفر رئیس جمهور با شروع به کار دولت سیزدهم، به منطقه چابهار بود و آنجا تاکید موکدی در رابطه با فعال کردن سواحل مکران صورت گرفت. این اولین باری بود که یک رئیس جمهور در کشور آنقدر با انگیزه زیاد در رابطه با توسعه سواحل مکران صحبت و پیگیری کرد. در ادامه اساسنامه سازمان در کمیسیون‌های مختلف دولت مطرح شد و با حمایت‌های رئیس جمهور به نتایج خوبی رسیدیم و ان‌شاءالله در مجلس به نتیجه نهایی دست خواهیم یافت.

طالبی افزود: در رابطه با توسعه در سواحل مکران و زیرساخت‌های آن، کریدور ساحلی حتما بودجه مقتضی خود را نیاز دارد. اگر بودجه کافی نباشد نمی‌تواند در زمان مناسب به نتیجه برسد و استهلاک جاده‌ای که تا الان ایجاد شده بالا خواهد رفت و در نهایت باعث خواهد شد که بخش دیگری را برای ترمیم این جاده استفاده کنند. لذا نیاز دارد که بودجه خوبی را برای آن در نظر بگیرند. خط ریلی این منطقه از چابهار به سرخس هم مورد تأکید مقام معظم رهبری بود و هست که باید هرچه زودتر به نتیجه برسد. البته نیاز ارزی و ریالی این منطقه بسیار زیاد است که دولت محترم باید در رابطه با این موضوع چاره‌اندیشی کند.

بومیان منطقه مورد توجه ویژه دولت هستند

طالبی خاطرنشان کرد: مسأله بعدی توجه به بومیان منطقه است؛ موضوعی که مورد تاکید رئیس جمهور و حسین دهقان بود. طرحی به عنوان توانمندسازی و استفاده‌ از ظرفیت جوانان و مردم بومی در صنایع و بخش‌های اقتصادی منطقه ارائه شد که در مرحله اول، آموزش و توانمندسازی نیروهای بومی قرار داشت. در نتیجه طرح‌های زیادی را شروع کردیم و آموزش‌هایی را با صنایع آغاز کردیم. گزارش‌های خوبی را از این طرح‌ها داریم و نفراتی که آموزش دیدند به صورت تخصصی وارد شبکه کار شدند. امیدواریم و مردم بتوانند از ظرفیت سواحل مکران به نفع خودشان و در نهایت به نفع کشور استفاده کنند.

وی تصریح کرد: اقتصاد دریامحور، می‌تواند هم در شیلات و پرورش ماهی و میگو، هم در بخش کشاورزی آن منطقه و تأمین میوه‌های گرمسیری، نیاز کل کشور را تامین کرده و در اختیار کل کشور قرار دهد. در این صورت اصلاً نیازی به واردات نداریم و اگر توجهمان به اقتصاد دریا بیشتر شود، گردشگری دریا محور و ورزش‌هایی دریایی را می‌توان تقویت کرد.

مکران باید به عنوان قطب توسعه در منطقه قرار بگیرد

معاون اجرایی و نظارت عملیاتی دبیرخانه شورای توسعه سواحل مکران افزود: کشتی‌سازی و تعمیرات کشتی یکی از ابتکارات و خلاقیت‌هایی است که می‌تواند در بحث اقتصاد دریا محور می‌شود روی آن فکر کرد. این مناطق محل عبور و مرور بسیاری از کشتی‌هایی است که وارد خلیج فارس می‌شوند و هم در مسیر خلیج عدن عبور می‌کنند. بنابراین حتماً می‌توان از ظرفیت کشتی‌سازی و تعمیرات کشتی و بانکرینگ ما استفاده کنند. البته بنادر خوبی در این مناطق وجود دارد که می‌توانیم آن‌ها را توسعه بدهیم. اگر این اتفاق بیفتد، محل صادرات و واردات و تجارت جهانی می‌تواند شود، آنچنان که مقام معظم رهبری در یک جایی اشاره فرمودند که مکران باید به عنوان قطب توسعه در منطقه قرار بگیرد. حتی از سواحل مکران را هم به عنوان پیشران توسعه و گنج پنهان تعبیر می‌کنند من فکر می‌کنم ظرفیت خوبی است اگر همه دست به دست هم بدهیم و با یک مدیریت واحد و یکپارچه بتوانیم به یک مدلی از توسعه برسیم و از آن در کل کشور استفاده کنیم.

مدلی برای آموزش در منطقه طراحی شده است

طالبی افزود: محرومیت در تمام ابعاد در این منطقه مکران وجود دارد؛ نبود برنامه توسعه آموزشی هم، بخشی از محرومیت منطقه است. حسین دهقان تلاش زیادی کردند تا مدلی را برای آموزش در منطقه ایجاد کنند. جلساتی را هم با رضامراد صحرایی وزیر آموزش و پرورش داشتیم تا بتوانیم از ظرفیت آنها و ظرفیتی که خودمان در داریم استفاده کنیم تا به صورت همزمان و کار موثری انجام شود. در نتیجه مدلی در عرصه مدارس شبانه روزی، مدارس فنی حرفه‌ای و مدارس یکپارچه از ابتدایی تا دبیرستان به صورت مجتمع و حتی شبانه روزی و مراکز تربیت معلم طراحی شد.

وی ادامه داد: طرح‌هایی را برای ایجاد مدارس شبانه‌روزی مصوب و ابلاغ شد که با کمک رئیس سازمان برنامه و بودجه، در بودجه ۱۴۰۲، ردیفی برای آن در نظر گرفته شده است. در بخش خصوصی هم، برخی از صنایع مثل پتروشیمی، با هماهنگی دبیرخانه و آموزش و پرورش مدارسی ایجاد کردند و در تربیت نیرو فعالند. در مدل ما در کل پهنه، از میناب تا گواتر که انتهای مرز ما و پاکستان است، برنامه‌هایی برای توسعه آموزش وجود دارد که هم در رابطه با مکان‌ها و هم در رابطه با محتواها در حال برنامه‌ریزی هستیم تا بتوانیم با استفاده از ظرفیت آموزش و پرورش و به کارگیری نیروها و جوانان و فرزندان آنجا، بتوانیم توسعه متوازن اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایجاد کنیم که مورد نظر مقام معظم رهبری هم هست.

برنامه داریم گام‌به‌گام فرایندِ فعالیت‌های فعالان اقتصادی در کنار آنها باشیم

«احمد اللهیاری» معاون توسعه فناوری و نوآوری دبیرخانه شورای توسعه سواحل مکران با بیان اینکه منطقه ساحلی مکران از ظرفیت‌های متعددی برای پیاده‌سازی اهداف توسعه دریامحور و به تعبیری احیای تمدن دریایی ایران برخوردار است، گفت: ظرفیت‌های متعدد از جمله در حوزه حمل و نقل بین‌المللی و هر آنچه که به عنوان بهانه‌ای برای حضور جمهوری اسلامی ایران در دریاها مطرح می‌شود، وجود دارد. برنامه‌هایی که برای پیاده‌سازی سیاست‌های توسعه دریا محور وجود دارد. در ابتدا، همانطور که در بند اول سیاست‌های ابلاغی آمده، باید نوع جدیدی از حکمرانی محلی تحت عنوان سازمان توسعه سواحل مکران که اساسنامه آن توسط دولت به تصویب رسیده و برای تصویب نهایی به مجلس شورای اسلامی ارسال شده، ایجاد شود.

وی ادامه داد: مورد دیگری که برای اجرای سیاست‌های توسعه دریامحور در نظر گرفته شده، فراهم کردن زمینه‌های مساعد هم در سطح انگاره‌ها و هم در سطح فرایندها و ساز و کارها نهادهای قانونی، سرمایه پذیر کردن توسعه منطقه است؛ به این نحو که باید شرایطی را فراهم کنیم تا سرمایه‌گذاری در منطقه تسهیل شود. ضمن اینکه فراخوان صورت می‌گیرد و از سرمایه‌گذاران برای حضور در منطقه داشته دعوت می‌شود. مهمترین برنامه ما این است که در گام‌به‌گام فرایندِ فعالیت‌های فعالان اقتصادی در کنار آنها باشیم و تسهیل‌گری انجام دهیم.

نگاه ما به جامعه محلی توسعه محور است

اللهیاری یادآور شد: موضوع دیگری که در توسعه دریامحور مطرح هست و در یکی از بندهای سیاست‌های ابلاغی هم مطرح شده، توجه به جامعه محلی است. در نگاه ما به جامعه محلی، هدف توسعه است و هم در مرحله بعد، خود باید عامل توسعه باشد. بنابراین آن عبارت توسعه شبه درون‌زایی و شبه برون‌زایی که مطرح شده، باید در به کارگیری ظرفیت‌ها و توانمندی‌های جامعه محلی هم بروز و ظهور پیدا کند. برای همین است که تلاش ما در دبیرخانه بر این است که ظرفیت‌هایی را فراهم کنیم تا این توانمندی‌ها و قابلیت‌های جامعه محلی به نحو موثری، در جهت برنامه توسعه و بهرمندی خود جامعه محلی بروز پیدا کند.

معاون توسعه فناوری و نوآوری دبیرخانه شورای توسعه سواحل مکران افزود: از دیگر برنامه‌های اساسی در توسعه سواحل مکران همانطور که در سیاست‌های توسعه دریامحور هم آمده، فعال کردن زیست بوم نوآوری منطقه است. ایجاد و تقویت زیرساخت‌های اساسی منطقه را هم در دبیرخانه شورای توسعه سواحل مکران بعنوان برنامه‌های اجرایی در راستای سیاست‌های ابلاغی توسعه دریامحور در حال پیگیری است.

تحقق دولت هوشمند را مورد توجه داریم

اللهیاری ادامه داد: یکی از موارد مهمی که ما باید در برنامه‌ریزی توسعه دنبال کنیم، تعیین و تدقیق کاربری اراضی است که در منطقه وجود دارد. ما یک کاربری وسیعی را داریم که در آن باید بتوانیم فعالیت‌های مختلفی را بارگذاری کنیم. خوشبختانه براساس برنامه ۵ ساله‌ای که برای توسعه منطقه تدوین شده، کاربری اراضی به نحوی که سیستم اطلاعاتی جغرافیایی (GIS) هم از آن پشتیبانی کند، اجرا شده و با یک مقیاس مناسب در اختیار سرمایه‌گذاران و برنامه‌ریزان قرار خواهد گرفت تا بتوانیم با دقت بالاتری کاربری اراضی منطقه را تعیین کنیم. ما با تعیین کاربری‌های اراضی، جاگذاری پروژه‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها را مشخص می‌کنیم. این موضوع در حقیقت در راستای تحقق دولت هوشمندی است که رئیس جمهور از آغاز به کار دولت، بر آن تأکید داشت.

معاون توسعه فناوری و نوآوری دبیرخانه شورای توسعه سواحل مکران با بیان اینکه اساسنامه سازمان توسعه سواحل مکران تدوین شده و در حال حاضر در اختیار مجلس شورای اسلامی است، اضافه کرد: در واقع، ایجاد سیستم‌های حکمرانی منطقه‌ای و محلی، به نحوی بر عهده قوه مجریه نیست و بر عهده نهادهای قانون‌گذار از جمله مجلس است که باید برای اینها تصمیم‌گیری کنند. ما هم امیدواریم که به زودی این اساسنامه سازمان توسعه سواحل مکران به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد تا بتوانیم در یک وحدت فرماندهی، سیاست‌گذاری یکپارچه‌ای را پیش ببریم.

مشکل ما در موضوع سرمایه‌گذاری، نظام اداری است

اللهیاری با اشاره به تسهیل سرمایه‌گذاری در این منطقه، تأکید کرد: در بحث سرمایه‌گذاری، مقررات کافی داریم. اما آنچه که سرمایه‌گذاری را در کشور ما مشکل می‌کند، بحث نظام اداری ماست. در بسیاری از جاها، این موضوع را به صورت نهادی حل کردند؛ یعنی شرایطی را در ابتدای امر فراهم کردند که سرمایه‌گذار کمتر گرفتار استعلامات شود. مثلاً در بعضی از کشورها، مناطق عاری از استعلام را ایجاد کردند که البته ما در کشور خودمان در برخی از مناطق مثل استان فارس، یا شهرک‌های صنعتی و کشاورزی این تجربه را داریم. موضوع دیگری هم که دنبال می‌شود این است که در کنار سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرند. ما این را هم به نحوی در دبیرخانه دنبال می‌کنیم.

وی به وجود تعدد متولی در این منطقه اشاره کرد و گفت: یکی از آنها تقسیم‌بندی استانی است که ما یک ساختار مدیریت استانی داریم و همچنین دستگاه‌های متولی بخش‌هایی از توسعه و فعالیت‌ها هستند. فرض کنید سازمان بنادر را داریم، منطقه آزاد تجاری را داریم و موارد این چنینی. طبیعی است که هر کدام از اینها به فراخور آن ماموریت و مشغله‌هایی که دارند بر توسعه منطقه متمرکز نیستند یا دستگاه‌ها عمدتاً بخشی تمرکز می‌کنند و آن هم توسعه به معنای همه توسعه را پوشش نمی‌دهد؛ بنابراین نوع جدیدی از حکمرانی منطقه‌ای لازم است. اگر همین ساختارهای موجود تدوام داشته باشد آن اهداف توسعه دریا محور محقق نخواهد شد. کما اینکه سابقه ساختار موجود نشان می‌دهد که ما در هیچ پهنه ساحلی دریا موفق نبودیم.

معاون توسعه فناوری و نوآوری دبیرخانه شورای توسعه سواحل مکران خاطرنشان کرد: برای شکل‌گیری شیوه‌های جدید حکمرانی در مناطق بعضی واژه‌ها را تابو نکنیم و اجازه دهیم اندیشکده‌های ما در این باره بحث کنند و براساس آنچه که به منفعت کل کشور است، ساختارهای جدیدی در چارچوب حکمرانی کلان کشور شکل بگیرد، نه جدایی از آن.

ما کمترین بهره را از دریاها می‌بریم

«عیسی گلوردی» معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی دبیرخانه شورای توسعه سواحل مکران با بیان اینکه سیاست‌های کلی برای شورای توسعه مکران یک تکلیف است که ما مکلف هستیم آن سیاست‌ها را تبدیل به برنامه‌های اجرایی کنیم، گفت: متاسفانه ما نسبت به میانگین بهره‌برداران دنیا، کمترین بهره را از دریاها می‌بریم؛ حتی نسبت به کشورهای همسایه خودمان. از دریا بیشتر استفاده‌های بندری می‌کنیم؛ یعنی یا واردات یا صادرات و بخش خیلی کوچکش در حوزه تولید و گردشگری مورد استفاده قرار می‌گیرد. در صورتی که دریاها می‌توانند تولید ناخالص داخلی کشور ما را به اندازه‌ای برساند که مردم همه از این درآمد برخوردار باشند. در برنامه پنج ساله پیش‌بینی کردیم که سهم سواحل مکران از تولید ناخالص داخلی کشور، پنج درصد باشد.

وی با اشاره به سیاست‌های کلی توسعه دریا محور، اضافه کرد: سیاست‌ها برای ما مشخص کرد که بعد از ده سال ما نسبت به جاهای دیگر منطقه دو برابر تولید ناخالص داخلی داشته باشیم.

مناطق بکر مکران می‌تواند گردشگران خارجی و داخلی را جذب کند

معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی دبیرخانه شورای توسعه سواحل مکران ادامه داد: یکی از فاز های مهمی که ما در سواحل مکران بارگذاری کردیم گردشگری است. ما در پنج ساله پیش‌بینی کردیم که ۴۰ هزار تخت گردشگری در قالب بوم‌گردی و به شکل کلاسیک که هتل‌ها در آنجا ایجاد شود. مناطق بسیار بکر و بی‌نظیری در مکران وجود دارد که می‌تواند گردشگران داخلی و خارجی را جذب کند.

گلوردی افزود: ما از دانشی استفاده می‌کینم که بتوان از پساب آب‌شیرین‌کن‌ها موادی مثل برم، لیتیم، منیزیم، سدیم و خیلی از مواد دیگر را برداشت کرد. با شرکت‌های مختلف قراردادهایی را امضا کردیم که دیگر پساب را به دریا نریزیم. لذا در منطقه مکران، تنها جایی است که مشکل آب نداریم. با تکنولوژی جدید، می‌توانیم برق و آب را ارزان تولید کنیم. لذا آنجا حتی شرکت‌هایی حضور دارند که با شیرین کردن آب، کشاورزی که صرفه اقتصادی دارد، انجام می‌دهند. گلخانه‌هایی را با بومی‌سازی و تکنولوژی جدید ایجاد می‌کنیم که می‌تواند با استفاده از آب و هوایی که آنجا وجود دارد، بسیاری از میوه‌های شبه‌قاره‌ای را تولید کند.

۷۰ تا ۱۰۰ تن موز در هر هکتار تولید می‌شود

وی با اشاره به توان این منطقه در تولید محصولات کشاورزی تصری کرد: همین الان در منطقه مکران، ۱۰ هزار هکتار کشت موز اتفاق می‌افتد که ۷هزار هکتار آن در منطقه زرآباد است. میانگین تولید موز در این منطقه ۳۰ تن در هکتار است، اما الان شرکت‌های دانش‌بنیانی آنجا کار می‌کنند که توانسته‌اند با مصرف آب کمتر و همچنین شرایط زمین‌هایی که پست‌تر هستند، ۷۰ تا ۱۰۰ تن موز در هر هکتار تولید کنند.

معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی دبیرخانه شورای توسعه سواحل مکران برنامه داریم که روی پروژه‌های بزرگ سرمایه‌گذاری کنیم. یعنی به جای شهرک‌های صنعتی، شهرهای صنعتی ایجاد کردیم. در این صنایع بزرگ هم سرمایه‌گذاری مجوزها با اولویتِ مردم محلی صورت می‌گیرد.

گلوردی در ادامه به آموزش و بکارگیری نیروهای بومی در صنایع این مناطق اشاره کرد و گفت: بنیادها و خیریه‌ها، از مقاطع دبیرستان به جوانان آموزش‌هایی مثل جوشکاری، آرماتوربندی، تأسیسات و برق‌کاری را ارائه می‌کنند و در قرارداد با صنایع، آن‌ها را بکارگیری می‌کنند.

کلنگ‌زنی یک نیروگاه اتمی توسط رئیس جمهور در مکران

وی با بیان اینکه یکی از مواردی که صنایع بزرگ را مکلف به انجام آن کردیم، این است که پیوست محیط زیستی و اجتماعی داشته باشند، گفت: مهم‌ترین کار اجتماعی در این منطقه این است که نیروهای مورد نیاز خود را از جوانان بومی تأمین کنند. در بازدیدی که رئیس جمهور به زودی و در روزهای برای کلنگ‌زنی آن خواهد رفت، مربوط به احداث یک نیروگاه اتمی در این منطقه است. در روستای کنار این نیروگاه ۴ نفر از دختران در کنکور سراسری رتبه دو رقمی داشتند که پیشنهاد کردم همین دختران برای ۴-۵ سال آینده این نیروگاه بورسیه شوند. لذا در تمام پروژه‌های اقتصادی این منطقه، مسائل اجتماعی را هم لحاظ می‌کنیم و مردم را در این توسعه، شریک خود می‌کنیم.

رهبری از مکران به عنوان «گنج پنهان» یاد کردند

معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی دبیرخانه شورای توسعه سواحل مکران یادآور شد: در واقع توسعه منطقه مکران، توصیه‌ای است که مقام معظم رهبری طی دو دهه گذشته به دولت‌های مختلف داشته‌اند. رهبر انقلاب با توجه به شناختی که از قبلِ انقلاب از مردم آنجا دارند، همچنین در دورانی که رئیس جمهور بودند و در مدتی که رهبری انقلاب را بر عهده دارند، این را گوشزد کردند که از این منطقه غفلت نکنید. این به جز فضای بکر، موقعیت جغرافیایی، دسترسی به آبهای آزاد و عمقی که دارد، می‌توانیم اسکله‌ها و بنادری را برای کشتی‌های نسل جدید کانتیتر بر که توانایی حمل ۲۴هزار کانتینر و ۵۰۰ متر طول دارند، ایجاد کنیم. لذا حضرت آقا، از این منطقه بعنوان گنج پنهان یاد کردند. در دولت آقای رئیسی، از بدو ورود، ماده ۶۸ احکام دائمی توسعه کشور بسیار جدی مورد توجه قرار گرفت و اساسنامه سازمان توسعه مکران که مورد تأکید این ماده قانونی بود در هیأت دولت مصوب و به مجلس فرستاده شد. همچنین سفری که رئیس جمهور تحت عنوان بازدید از سواحل مکران از چابهار داشت و پشتیبانی‌هایی که از شورای توسعه مکران می‌شود، تقریبا با یک جهش جدی در این دو سال، مخصوصاً یک سال اخیر مواجه بودیم.

باید نگاه خود را به حوزه دریا تغییر دهیم

گلوردی با اشاره به سیاست‌های کلی توسعه دریا محور بیان داشت، بند اول آمده است که: «سیاستگذاری یکپارچه امور دریایی و تقسیم کار ملی و مدیریت چابک و کارآمد دریا به منظور بهره‌گیری حداکثری از ظرفیت‌های دریا برای احراز جایگاه شایسته جهانی و رتبه اول در منطقه.» ما اگر این سیاست را سرلوحه کار خود قرار دهیم، متوجه خواهیم شد که باید در حوزه دریا، نگاه خود را تغییر دهیم. باید با قوانین و مقررات خاص، مدیریت یکپارچه‌ای را بر سواحل کشور قرار دهیم و بتوانیم از سواحلمان، بهره‌مندی که حق ماست و تا امروز خود را از این حق محروم کردیم، به دست آوریم.

معاون دهقان اظهار داشت: تا امروز از دریا نفت را صادر و محصولات را وارد می‌کردیم؛ حالا باید این نگاه را عوض کنیم که با ساختارهای موجود، این امکان وجود ندارد. در سیاست‌های کلی مقام معظم رهبری، اشاراتی به این موضوعات در بند اول سیاست‌ها، در واقع این تقسیم کار ملی، همان نکته‌ای است که باید یک طرح جامع، مدیریت یکپارچه و مقررات خاصی داشته باشیم تا بتوانیم از این منطقه بهره‌برداری کنیم.

وی بیان داشت: لذا با توجه به ماده ۶۸ احکام دائمی کشور، اساسنامه سازمان توسعه سواحل مکران از دولت به مجلس رفته است. مجلس شورای اسلامی تکلیف دارد که پس از پایان بررسی برنامه هفتم توسعه، لایحه اساسنامه سازمان را در دست بگیرد و آن را تصویب کند تا الگویی برای دیگر سواحل کشور شود. سواحل کشور ما فقط معطوف به مکران نیست و مکران در قسمت اقیانوسی کشور ما قرار دارد. ما در منطقه خلیج فارس و جزایر، هزاران کیلومتر سواحل داریم و حتی در شمال کشور. سواحل شمال و دریای شمال، می‌تواند با کشورهای آسیای میانی، آسیای مرکزی، روسیه و قفقاز تعامل و تبادل وسیعی، در همه حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست‌محیطی داشته باشد.

اگر از فرصت سواحل در جنوب استفاده نکنیم دیگر کشورها آن را از ما خواهند گرفت

گلوردی خاطرنشان کرد: در قسمت سواحل جنوب، می‌توانیم با کل دنیا تعامل داشته باشیم و از این فرصت‌ها استفاده کنیم که اگر استفاده نکنیم، دیگر کشورها آن را از ما خواهند گرفت و سهم ما از اقتصاد دریا کم می‌شود. لذا از مجلس شورای اسلامی، خصوصاً کمیسیون اقتصادی درخواست دارم که هرچه سریعتر اساسنامه سازمان توسعه سواحل مکران را به تصویب برسانند و سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری مبنی بر توسعه دریامحور را در آن لحاظ کنند که با بار و وزن بیشتری مصوب شودتا مسئولانی که قرار است در این حوزه فعالیت کنند بتوانند با مدیریت چابک، واحد و اختیارات بیشتر، این سازمان را مدیریت کنند./ایرنا