زعفران طفل نوپای کشاورزی ایلام نیازمند نقش آفرینی زنان

چند سالی می شود که از سفر دور خراسان به ایلام آمده و با زمین های این منطقه خو گرفته و رخ نمایی می کند، نوپا و نورس و عزیزکرده است هرچند کمتر از یک دهه از ورودش به این سامان می گذرد.

گلبرگ های بنفش رنگ زعفران و پرچم طلایی رنگش نیز قابلیت دم کردن و نوشیدن دارند تا این گل زیبا نشان دهد فقط کلاله اش مفید و خواستنی نیست بلکه تمام اجزایش قابل استفاده است.

سابقه کشت پیاز زعفران در استان ایلام به اوایل دهه ۷۰ و سپس اوایل دهه ۸۰ بر می گردد که کشت و توسعه این محصول بعد از یک یا ۲ سال متوقف شد.

اما یک کشاورز ایلامی چهار یا پنج سال پیش بود که به طور جدی پیاز زعفران را برای کشت و توسعه آزمایشی این محصول از مناطق خراسان به استان ایلام آورد هرچند در این مسیر سختی ها و چالش هایی را نیز به جان خرید.

چالش هایی از جمله ناآشنا بودن با چگونگی پرورش زعفران، عدم رغبت زعفران کاران و پیاز فروشان خراسانی به فروش سوخ (پیاز) این محصول به افراد غیر بومی و سازگار کردن پیاز با اراضی زراعی این منطقه.

اکنون چندین سال از زمان اولین کشت پیاز زعفران در استان ایلام می گذرد و این گل در عین ناباوری با توجه به تفاوت اقلیمی ایلام و خراسان با شرایط جغرافیایی منطقه خو و انس گرفت و به ثمر نشست.

اکنون ۲۰ هکتار از اراضی زراعی استان ایلام در شهرستان های سیروان، چرداول و بدره به زیر کشت این محصول رفته و پیش بینی های برداشت امسال حکایت از ۲۲ کیلوگرم کلاله زعفران دارد.

فصل برداشت این طلای قرمزرنگ زیبا و خوش طعم در نقاط مختلف کشور از جمله ایلام فرا رسیده است و هنگامه ایست که گل بنفش رنگ و زیبای زعفران با اهدای کلاله خود جوابگوی زحمت و تلاش کشاورز باشد.

زعفران در ایلام هنوز ناشناخته است

یکی از کشاورزان بخش کارزان از توابع شهرستان سیروان ایلام از چهار سال پیش هفت هزار متر از اراضی زراعی و باغی خانوادگی خود را به کشت پیاز (سوخ ) زعفران اختصاص داده است.

کرمی نژاد از زیراشکوب باغ خود برای کشت پیاز زعفران استفاده می کند و به گفته خودش سالانه میانگین یک کیلوگرم کلاله زعفران از مزرعه و زیراشکوب باغ برداشت می کنند.

خانواده این کشاورز سیروانی یکی از سالم ترین و ارگانیک ترین زعفران های تولیدی استان و کشور را تولید و پرورش می دهند و این نشان از غنای خاک و شرایط اقلیمی مناسب این منطقه دارد.

اما نکته قابل ذکری که در کلام کرمی نژاد در خصوص کشت و پرورش زعفران بود، عدم آگاهی زعفران کار ایلامی با شیوه ها و اسلوب درست کشت و پرورش این محصول زودبازده و نبود دانش علمی کافی کارشناسان و خود کشاروز در این زمینه است.

وی معتقد است که تولید و پرورش این محصول در استان ایلام برای خود ساکنان این خطه غریب و ناشناخته است و کمتر کسی از کشت زعفران در مزارع استان ایلام خبر دارد در حالی که یکی از باکیفیت ترین زعفران تولیدی کشور در ایلام کشت می شود.

ایلام پتانسیل تولید مرغوب ترین زعفران کشور را دارد

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان ایلام به پرداخت تسهیلات ۱۲ درصد برای کشت زعفران از محل تسهیلات کشت گیاهان دارویی به کشاورزان استان اشاره دارد و حضور کارشناسان فنی آشنا به روند تولید زعفران در بین مزارع و کشاورزان یک نقطه قوت به شمار می رود.

حشمت اله زرین جوب عمده مشکل توسعه کاشت زعفران در استان ایلام را مسائل فرهنگی بیان می کند و معتقد است رمز رونق پرورش زعفران در سایر استان ها از جمله خراسان حضور فعال زنان و دختران در مزرعه و برداشت گل زعفران و چیدن کلاله آن توسط زنان است.

وی توضیح می دهد: چیدن زعفران و برداشت کلاله آن کاری ظریف، حساس و وقت گیر است و نیاز به زمان و حوصله بالایی دارد که این امر از توان مردان خارج است و در استان های دارای کشت زعفران زنان عمده فرآیند تولید و پرورش این محصول را برعهده دارند.

زرین جوب معتقد است: اما در استان ایلام از آنجا که پرورش و تولید زعفران را مردان انجام می دهند و زنان نقش خاص و چندانی در تولید زعفران استان و حضور در مزرعه یا چیدن کلاله ندارند بنابراین کشت و توسعه این محصول در استان مغفول مانده است.

وی اذعان دارد: چون از آنجا که زنان و دختران نقش پررنگی در تولید و برداشت زعفران ندارند مردان مزرعه دار نیز بعد از گذشت یک یا چند سال با توجه به ظرافت کار به ویژه در عملیات برداشت و کلاله کنی، از کشت زعفران خسته شده و کار را ادامه نمی دهند.

زرین جوب با توجه به اینکه زعفران از جمله گیاهان با نیاز آبی بسیار پایین است و مراقبت چندانی نیز نمی خواهد، کشت و توسعه آنرا از اهداف سازمان جهاد کشاورزی استان ایلام و مورد حمایت وزارت جهاد کشاورزی می داند و کشت این محصول را جایگزین مناسبی برای برخی محصولات پرآب بر عنوان می کند.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهادکشاورزی استان ایلام اراضی زراعی غنی استان، شرایط اقلیمی و نیز میزان مناسب رطوبت هوا را مستعد پرورش محصول زعفران می داند که در حال حاضر عده کمی از کشاورزان به کشت این گیاه فعالیت دارند که در حد مصرف خانوار خود یا خرده فروشی به اطرافیان کشاورز است.

۲۲ کیلوگرم زعفران از اراضی کشاورزی ایلام برداشت می‌شود

مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان ایلام هم پیش‌بینی کرد: در سال زراعی جاری ( ۹۹ – ۱۴۰۰ ) ۲۲ کیلوگرم زعفران از اراضی کشاورزی زیر کشت این محصول در استان برداشت شود.

به گفته بابک افراز برداشت زعفران از ۲۰ هکتار زمین کشاورزی زیرکشت این محصول در استان آغاز شده است.

وی نیز به ناشناخته بودن این محصول در استان ایلام اشاره دارد و می گوید با توجه به اینکه کشت زعفران در استان ایلام نوپا و جدید است در حال حاضر تنها کشاورزان شهرستان‌های چرداول، سیروان و بدره به کشت پیاز زعفران اقدام کرده‌اند.

وی اراضی زراعی استان ایلام را مستعد کشت و پرورش پیاز زعفران می داند که سازمان جهاد کشاورزی استان نیز برنامه‌های توسعه‌ای برای این محصول ارزشمند و مصرفی در دستور کار دارد.

افراز به رایزنی با یک شرکت خرید و بسته‌بندی مستقر در استان خراسان رضوی برای خرید محصول زعفران ایلام اشاره می کند و مکاتبه و رایزنی‌های لازم در این زمینه صورت گرفته است تا محصول تولیدی استان را با قیمت مناسب و به صرفه، خریداری و به بازار مصرف عرضه کند.

وی در مورد برندسازی محصول زعفران استان ایلام هم توضیح می دهد به علت اینکه سطح زیرکشت و مقدار برداشت این محصول در استان ایلام ناچیز و کم است، هنوز وارد مرحله برندسازی نشده است.

به گزارش ایرنا، ضعف در اطلاع رسانی و تبلیغات، سطح زیر کشت اندک و کم بودن میزان برداشت محصول زعفران از جمله دلایل غریب و مغفول ماندن طلای سرخ ایران در ایلام است که باید با اقدامات فرهنگی از جمله تبلیغات، حضور فعال تر رسانه ها در جمع زعفران کاران، حمایت حدی تر سازمان جهادکشاورزی از آنها به بازار کشت و توسعه این محصول و نیز افزایش عرضه و تقاضای آن در سطح استان و استان های دیگر رونق بخشید.

برداشت زعفران باید صبح زود و قبل از گرم شدن هوا و باز شدن گلبرگ های گل زعفران انجام بگیرد و پیاز آن با یک بار کشت همانند گل نرگس تا حدود هشت سال ثمر می دهد و در طول سال یک یا نهایت سه بار نیاز به آبیاری دارد.

استان ایلام با توجه به شرایط اقلیمی خاصی که دارد مستعد کشت و پرورش انواع گونه های زراعی، باغی و گیاهان داوریی غیر بومی است و کاشت گل نرگس، پسته و زعفران گویای این واقعیت است.

عملیات برداشت محصول زعفران تا اوایل آذرماه ادامه دارد.

نزدیک به هفت هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان ایلام را باغات تشکیل داده است./ایرنا