منوچهری بیش از هرشاعر دیگر به نوروز پرداخته است

تهران- استاد ادبیات دانشگاه، گفت: تقریبا تمامی شاعران پارسی زبان به موضوع بهار پرداخته‌اند اما در میان این شعرا منوچهری دامغانی بیش از هر شاعر دیگری این موضوع را دستمایه شعرهای خود قرار داده است.

امیراسماعیل آذر درباره ارتباط نوروز اهمیت این موضوع در شعر شاعران ایرانی به ایرنا گفت: تقریبا تمامی شاعران کهن پارسی گو به موضوع بهار و نوروز در ابیات خود پرداخته‌اند اما اگر بخواهیم یک شاعر را به عنوان کسی که ویژه به موضوع بهار پرداخته انتخاب کنیم حتما منوچهری دامغانی است.

وی با اشاره به این بیت از منوچهری با عنوان «نوروز روزگار نشاط است و ایمنی/ پوشیده ابر دشت به دیبای ارمنی»، توضیح داد: منوچهری در قرن چهارم هجری می‌زیست و درمیان شاعران پارسی گو تقریبا زیباترین اشعار را درباره نوروز، این سنت باستانی ایرانیان سروده است و از جمله معروف‌ترین همین اشعار شعر فوق است.

این استاد دانشگاه ادامه داد: بعد از منوچهری در قرن چهارم شاعران دیگری مثل فرخی سیستانی، عنصری و رودکی اشعاری از آنها به جای مانده است که پر است از تشبیهات و صفاتی که برای نوروز به کار برده شده است.

آذر تاکید کرد: عموما این شاعران در اشعار خود نشاط و سرسبزی طبیعت بخصوص واژه گل را هم رده نوروز قرار داده‌اند و با این واژه‌ها به تعریف از بهار پرداخته‌اند.

مجری برنامه تلویزیونی مشاعره درباره ماهیت واژه نوروز، اظهار کرد: نوروز در کتاب التفهیم نوشته ابوریحان آمده است که نوروز از آن جهت نوروز شد که در برپیشانی سال نو آمده است. یعنی سال را متحول کرده است و باعث رویش و زنده شدن دوباره زمین شده است.

وی از دیگر شاعرانی که در آثار خود به بهار و نوروز پرداخته‌اند به نام سعدی در قرن هفتم هجری اشاره کرد و گفت: سعدی نگاه خاصی به نوروز دارد و نوروز را نشانی از خدای بزرگ می‌داند در این رابطه در بیت معروفی، عنوان کرده که: برگ درختان سبز در نظر هوشیار/ هر ورقش دفتری است معرفت کردگار…

آذر در توضیح بیت سعدی گفت: این بیت اشاره به خدای عالمیان است، یا در بیتی دیگر که می‌گوید: ما را سر باغ و بوستان نیست/ هر جا که تویی تفرج آن جاست… که واژه تویی در این مصرع، نشانه خداوندگار است.

نویسنده کتاب «مشاعره» درباره ارتباط شاعران معاصر و نوروز نیز، گفت: جلوه‌گری نوروز در شعر معاصر ایران با مضامین متفاوتی آمده است و تقریبا شاعران مختلف با استفاده از مضامین مختص به خود به نوروزو بهار پرداخته اند.

وی افزود: در این باره بنده پژوهش مفصلی در کتابی سه جلدی انجام داده‌ام با عنوان سرزمین نوروز که جلد اول به موضوع نوروز در باغ قصیده‌های فارسی، جلد دوم مربوط به آداب و سنن نوروز براساس مشاهدات مستشرقین و جلد سوم خلاصه دو جلد یاد شده به زبان‌های انگلیسی، روسی و خط سریلیک است که برای تاجیکان نوشته شده است.

نویسنده کتاب در باغ قصیده‌های فارسی درباره پیشنهاد نوروزی خود نیز، گفت: با توجه به شرایط ویژه‌ای که امسال و سال گذشته با وجود ویروس کرونا در ایام نوروز داشته‌ایم به نظرم شرایط خوبی است که مطالعه و خواندن شعر و کتاب را در خود احیا کنیم. ایرانیان با این سابقه کهن فرهنگی نباید سرانه مطالعه پایینی داشته باشند و این درخانه ماندن می‌تواند به آشتی دوباره ما با کتاب و شعر کمک کند.

آذر در ادامه به برخی اشعار درباره نوروز اشاره کرد.

روزی بس خرم است، می گیرد از بامداد/ داد زمانه بده کایزد داد تو داد

آمد نوروز ماه، می خور می ده پگاه/ هر روز تا شامگاه، هر شب تا بامداد

***

نوروز روز خرمی بی عدد بود / روز طواف ساقی خورشید خد بود

***

نوروز فرخ آمد و نغز آمد و هژیر / با طالع مبارک و با کوکب منیر

ابر سیاه چون حبشی دایه ای شده ست/ باران چوشیر و لاله ستان کودکی بشیر

***

آمد نوروز ماه با گل سوری به هم / باده ی سوری بگیر، بر گل سوری بچم

زلف بنفشه ببوی، لعل خجسته ببوس / دست چغانه بگیر، پیش چمانه بخم

***