کوچ برنامه‌های فرهنگی مساجد به فضای مجازی

تهران- هر سال با شروع تابستان بحث اوقات فراغت دانش‌آموزان داغ می‌شود. در دو سال اخیر کرونا مانع بزرگی برای برگزاری برنامه‌های حضوری و جمعی دانش‌آموزان بوده و از طرفی فضای مجازی بستر برگزاری برنامه‌های آموزشی شده است. مساجد هم تلاش کرده‌اند به هر شیوه خود را با وضعیت جدید وفق دهند و از فضای مجازی استفاده کنند.

به گزارش ایرناپلاس، استفاده درست دانش‌آموزان از اوقات فراغت، می‌تواند آینده آنها را تغییر دهد و باید شرایطی ایجاد شود تا دانش‌آموزان در زمان فراغت بتوانند علاوه بر استراحت و تفریح، ذهن خود را برای سال تحصیلی جدید آماده کنند. همچنین این زمان ارزشمند است و می‌تواند برای فعالیت‌های پرورشی دانش‌آموزان صرف شود.

سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ششم تیرماه با یادآوری اهمیت برنامه‌ریزی برای اوقات فراغت دانش‌آموزان، یکی از ظرفیت‌های وزارت ارشاد را اقدامات فرهنگی مساجد اعلام کرد.

حجت‌الاسلام حجت‌الله ذاکر معاون فرهنگی و اجتماعی مرکز رسیدگی به امور مساجد، در گفت‌وگو با خبرنگار ایرناپلاس به فعالیت مساجد در دوران کرونا برای پوشش اوقات فراغت دانش‌آموزان همراه با رعایت پروتکل‌های بهداشتی توضیح داد.

ایرناپلاس: آیا مرکز رسیدگی به امور مساجد برنامه‌ای برای اوقات فراغت دانش‌آموزان دارد؟
ذاکر: مرکز رسیدگی به امور مساجد از چند سال پیش، درباره اوقات فراغت دانش‌آموزان طرحی را به عنوان «پیوند مسجد و مدرسه» طراحی و اجرا کرد؛ هنوز هم این طرح توسط بسیاری از مساجد حتی در دوران کرونا انجام می‌شود. بسیاری از امامان مساجد به وسیله ارتباطی که با آموزش‌وپرورش مناطق خود دارند و همکاری با مدارس اطراف مسجد، برای تولید محتوا از طریق شبکه شاد اقداماتی انجام دادند تا به وسیله فضای مجازی هم بتوانند دانش‌آموزان را تحت پوشش قرار دهند.

از سالیان قدیم مساجد و کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد، از جمله مراکزی بودند که دغدغه اوقات فراغت دانش‌آموزان را داشتند و با مدیریت امام جماعت این اتفاق می‌افتاد. امسال به دلیل همه‌گیری بیماری کووید-۱۹ همه فعالیت‌ها در فضای مجازی انجام شد و در برخی از مساجد که شرایط مناسبی از نظر فضا و مکان دارند، با حداقل جمعیت و با رعایت حداکثری دستورالعمل‌های بهداشتی این اتفاق می‌افتد.

مساجد با نذورات اداره می‌شوند

ایرناپلاس: آیا اقداماتی در همکاری با وزارت فرهنگ و ارشاد برای اوقات فراغت دانش‌آموزان برنامه‌ریزی کرده‌اید؟
ذاکر: یکی از بخش‌های وزارت فرهنگ و ارشاد، کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد است که وزیر فرهنگ و ارشاد، رئیس آن بخش بوده و مشاور او حبیب‌رضا ارزانی، دبیر ستاد هماهنگی کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد کشور است.
مساجد و وزارت فرهنگ و ارشاد با هم همکاری دارند که در نتیجه آن، کانون می‌تواند در مساجد شکل بگیرد. وقتی امام جماعت با برنامه‌ها همراهی و فردی را به عنوان مدیر کانون معرفی و از او پشتیبانی می‌کند، به طور قطع آن دو نهاد با یکدیگر هم‌افزایی می‌کنند و با یکدیگر همگرایی دارند که این اتفاق می‌افتد.

ایرناپلاس: آیا پیش آمده که برنامه‌هایی بر اثر فقدان بودجه کافی به زمان دیرتر موکول شده‌ باشد یا کمک‌های مردمی به اجرای آنها کمک می‌کند؟
ذاکر: مساجد برنامه‌های خود را با نذورات مردم پیش می‌برند. در دوران همه‌گیری کرونا، بیشترین حجم کمک به آسیب‌دیدگان کرونایی، محرومان و همچنین بحران‌های سال‌های گذشته مانند سیل و زلزله از طرف مساجد اتفاق افتاده‌ است. مردم هنوز به مساجد اقبال دارند و کمک‌ می‌کنند. در نتیجه حجم بزرگی از محرومیت‌زدایی در جامعه توسط مساجد انجام می‌شود.

ایرناپلاس: کدام برنامه‌هایی که پیش از همه‌گیری کرونا به صورت حضوری انجام می‌شد، در دوران همه‌گیری به فضای مجازی انتقال داده‌ شد؟
ذاکر: در طرح پیوند مسجد و مدرسه، با حضور در مدارس با دانش‌آموزان ارتباط گرفته می‌شد. دانش‌آموزان در تابستان به مدارس دعوت می‌شدند و به صورت هفتگی برای حلقه‌های بصیرتی و دیگر برنامه‌هایی که داشتند، کلاس‌هایی برگزار می‌کردند.
همچنین در بحث نشاط معنوی و معرفت‌افزایی کلاس‌هایی داشتند که در دوران کرونا هم قابل پیگیری است. وقتی مدارس، آموزش را در فضای مجازی بردند، مساجد هم از این موضوع مستثنی نبودند و بیشتر آموزش‌ها و کلاس‌های مربوط به مباحث قرآن، مسائل معرفتی و کلاس‌های هنری و فرهنگی در فضای مجازی پیگیری شد. در عین حال، مساجد محتوای مکتوب، فیلم، کلیپ و پادکست را با در نظر گرفتن دانش آموزان مقاطع مختلف، تولید کردند و در فضای شبکه شاد در دسترس دانش‌آموزان قرار دادند.

این نکته روشن است که در فضای مجازی مخاطب بیشتری را می‌توان تحت پوشش قرار داد، اما آرمانی که دنبال آن هستیم با حضور دانش‌آموزان در فضای مجازی، تحقق پیدا نمی‌کند و به نتیجه‌ای که مطلوب ماست، نمی‌رسیم. اما در شرایطی که نمی‌توان به فضای فیزیکی دسترسی پیدا کرد، فضای مجازی به ادامه فعالیت کمک کرده‌ است. پیشنهاد دادیم در پساکرونا، مساجد، فضای مجازی را رها نکنند تا در این حوزه استفاده حداکثری را داشته‌باشند.

ایرناپلاس: گفتید در برنامه شاد هم فعالیت‌هایی داشتید، اما این برنامه از طرف دانش‌آموزان و معلمان با نقدهایی همراه بود، آیا اقدامی برای تسهیل فعالیت دانش‌آموزان شد؟
ذاکر: ما فقط بحث تولید محتوا را داشتیم و اینکه مدرسه از طریق کدام پیام‌رسان این محتوا را به دانش آموزان برساند، با مدیریت مدارس خواهد بود و دخالتی در آن نداشتیم. وظیفه ائمه جماعات مساجد تولید محتوا و انتقال دادن آن به مدارس بود تا از طریق این فضا، ارتباط بهتری با دانش‌آموزان داشته‌ باشند و تسهیل‌گری کنند./ایرناپلاس