رکوردزنی مرگ‌ومیر در پیک پنجم کرونا؛ لزوم استفاده از تجربه هندوستان   * محمدرضا رئیسی

پیام طبرسی رئیس بخش عفونی بیمارستان مسیح دانشوری چندی پیش اعلام کرد، در بدترین شرایط کرونایی از ابتدای شیوع آن قرار داریم و بیمارستان‌ها اشباع شده اند و اگر قرار باشد در تعطیلی‌ها، رستوران‌ها و پاساژها باز باشند، هیج اثری بر کاهش بیماری نخواهد داشت.
در همین اوضاع خبر می‌رسد که آمار شهرهای قرمز کرونایی کشور به حدود ۴۰۰ شهر رسیده و بقیه شهرها نیز در وضعیت زرد و نارنجی قرار دارند و هیچ شهر و شهرستانی در وضعیت آبی نیست!

گزارش‌های منتشره از کلان شهرهایی همچون تهران، مشهد، اصفهان، اهواز و … و مقایسه اوضاع بیمارستان‌ها و مرگ‌ومیرهای روزانه نشان می‌دهد سویه دلتا به‌گونه خطرناکی در کشور در حال چرخش است و متاسفانه طبق پیش‌بینی مسئولان ستاد ملی کرونا، ممکن است آمار مرگ به روزی ۸۰۰ نفر هم برسد.

توجه داشته باشیم به اقرار مکرر مقام‌های بهداشتی کشور این آمار فقط به مرگ‌هایی اختصاص دارد که با معیارهای قطعی تشخیص کرونا به ثبت رسیده‌اند و بسیاری از فوتی‌های دیگر که به دلایلی همچون حضور فرد متوفی در خانه و عدم امکان شناسایی دلیل مرگ، در شمار رسمی قرار نمی‌گیرند و رقم واقعی بیشتر از این است.

حتی دکتر طاهره چنگیز رئیس دانشگاه علوم پزشکی اصفهان چندی پیش با اعلام اینکه همه تخت‌های بیمارستانی پر شده، هشدار داد که اگر فکری عاجل نشود، «به زودی مجبوریم در حیاط بیمارستان‌ها و بعد از آن در کنار خیابان، بیمار بستری کنیم و به وضعیتی شبیه هندوستان خواهیم رسید».

صحبت از هندوستان و اوضاع چند ماه پیش آن، همه ما را به یاد صحنه‌های دلخراشی از مرگ‌ومیر در این کشور می‌اندازد که بارتاب وسیعی در رسانه‌ها داشت و تا مدت‌ها خبر نخست شبکه‌های تلویزیونی بود؛ صحنه‌هایی که افرادِ کپسول اکسیژن به دست را نشان می‌داد و همزمان معضلی بزرگ به نام سوزاندن و دفن متوفیان رخ داده بود که همه جهان را متاثر می‌ساخت.
این وضعیت چندان دور نیست و مربوط به ابتدای بهار امسال است؛ به طور نمونه، هشتم اردیبهشت‌ماه امسال اعلام شد هند در یک‌شبانه روز بیش از ۳ هزار و ۲۸۶ فوتی ناشی از کرونا را به ثبت رسانده و آمار مرگ، عدد ۲۰۰ هزار نفر را پشت سر گذاشته است و تنها در یک روز ۳۶۲ هزار و ۷۷۰ مورد جدید ابتلا به ویروس کرونا شناسایی شد؛ آن هم در حالی که سه، چهارماه پیش از آن یعنی در واخر ژانویه(دی-بهمن) نخست‌وزیر هند گفته بود «ترس از سونامی کرونا در هند بی‌اساس است. هند نه تنها کرونا را مغلوب کرده، بلکه زیرساخت‌های لازم را هم ایجاد کرده است».

همان زمان دادهای مربوط به «موسسه جهانی ارزیابی معیارهای بهداشتی» تصریح داشت که اگر وضع به همین منوال ادامه یابد «ممکن است تا پایان ماه اوت سال ۲۰۲۱ (تقریبا همزمان با همین روزها) تلفات بیماری کرونا در هند به ۹۶۰ هزار تا یک میلیون نفر برسد». از همین جا بود که هندوستان یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون نفری موضوع را جدی گرفت و اقداماتی موثر را  اجرایی  کرد.

در گام نخست، مسئولان این کشور از جامعه بین‌المللی درخواست کمک کردند؛ بلافاصله موج کمک‌های پزشکی و تجهیزاتی به سوی این کشور سرازیر شد از بریتانیا، آلمان، سنگاپور و حتی رقبای سیاسی هند، یعنی چین و پاکستان، نیز به این کشور پیشنهاد کمک کردند.

اتحادیه اروپا نیز اعلام کرد در حال جمع‌آوری منابع برای پاسخگویی سریع به درخواست هند از طریق مکانسیم «حفاظت مدنی» اتحادیه اروپاست.
در کنار کمک‌های مختلف، دولت هند در یک برنامه ضربتی، اقدام به واکسیناسیون چند صد میلیونی کرد تا اینکه تا ۲۱ مردادماه، اعلام شد روند واکسیناسیون سراسری در هند به نقطه مطلوب کارشناسان رسیده و این کشور توانسته علاوه بر جلوگیری از فروپاشی نظام درمانی خود، آمار مرگ را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.

مطابق آمارها از روز ۱۶ ژانویه تا دو هفته پیش، بیش از ۵۲۳ میلیون دوز واکسن کرونا در این کشور تزریق شده و میزان مرگ و میر به حدود یک هشتم کاهش یافته و از ۳۲۰۰ به ۴۲۰ نفر رسیده است و خوشبختانه آمار پیش‌بینی شده یک میلیون مرگ (تا اواخر مرداد امسال) محقق نشده است.

به این ترتیب استفاده موثر از تجربه کشور هند در گذر از جهنم کرونایی قابل توجه است و می‌تواند در دستور کار ستاد ملی مقابله با کرونا در ایران قرار گیرد.

نخست باید از مجامع جهانی درخواست کمک فوری برای ارسال واکسن داشت، تا جمعیت هدف کشور هرچه سریعتر به اندازه کافی هر دو دز واکسن را دریافت کنند.
در گام بعدی و به صورت همزمان می‌توان از جامعه جهانی برای تجهیزاتی همچون کپسول اکسیژن، سرم و دیگر کمک های بهداشتی تقاضا کرد تا علاوه بر کاهش مرگ‌ومیرها، اندکی از بار سنگین کنونی از دوش کادر ایثارگر درمان برداشته شود زیرا بررسی‌ها در کشور نشان می‌دهد در کنار کمبود واکسن، بخشی از مرگ‌ومیرها مربوط به کمبود تجهیزات از جمله کپسول اکسیژن است؛ به گفته محمدعلی محسنی بندپی عضو کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی، بسیاری از مبتلایان به دلیل نبود اکسیژن فوت می‌کنند.

با این دو اقدام فوری در کنار رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی و محدودیت‌های اجتماعی، می‌توان به سرعت آمار فوتی‌ها را کاهش داد و کشور را از اوضاع ناگوار کنونی رهانید.

همانطور که تجربه هندوستان نشان می‌دهد، واکسیناسیون از میزان ابتلا نیز می‌کاهد و مهمتر از آن، به‌گونه‌ای موثر، مرگ را کاهش می‌دهد؛ در هندوستان روزانه تا حدود ۴۰ هزار نفر مبتلای جدید نیز ثبت می‌شود اما خبری از موج‌های قبلی مرگ‌ومیر نیست؛ این عدد اکنون نزدیک به مبتلایان روزانه ایران است در حالی که جمعیت ایران به حدود یک شانزدهم هند می‌رسد./ایرناپلاس