کرونا و تشدید تنش‌های بین آمریکا و چین

به گزارش خبرنگار ایرنا، شیوع کرونا روابط چین و آمریکا را پرتنش تر از قبل کرده است. ترامپ کرونا را ویروس چینی یا ووهانی نامیده و رسانه‌های همسو با دولت هم در این راستا در حال جریان سازی هستند. از سوی دیگر چین به اتهامات آمریکا واکنش نشان داد و تئوری‌هایی در مورد توطئه آمیز بودن و شیوع کرونا توسط آمریکا مطرح کرده است.

البته با وجود جنگ لفظی مقامات دو کشور اما تاکنون نه دونالد ترامپ و نه شی جین پینگ ادبیات سخت در مقابل هم به کار نگرفته اند. رییس جمهور آمریکا، در گزارش‌دهی روزانه خود در ۳۰ فروردین گفت: بیماری کرونا می‌توانست قبل از اینکه آغاز شود در چین جلوی آن گرفته شود اینک همه دنیا دارد از آن عذاب می‌کشد. اگر اشتباه بوده که هیچ، اما اگر با علم و اطلاع آنان بوده، بله، قطعا تبعاتی برای آن کشور خواهد داشت.

 دونالد ترامپ به خاطر نادیده گرفتن منافع بلندمدت کرونا به شدت مورد مواخذه قرار می‌گیرد. او در گفت‌وگویی با شبکه فاکس‌نیوز مدعی شد که که سالانه ده‌ها هزار آمریکایی به خاطر آنفولانزا و یا سوانح رانندگی جان خود را از دست داده‌اند، اما ایالات متحده هیچ‌گاه به حالت تعطیلی در نیامده است.

حملات بدون وقفه ترامپ به چین به عنوان مسبب شیوع کرونا به دلیل شکست فاحش آمریکا در مبارزه با بیماری بوده است. آمریکا تمام رکوردهای مربوط به کرونا را شکسته است. با توجه به اینکه چند ماه تا انتخابات فرصت هست با مقصر جلوه دادن چین، ترامپ هم خود را از زیر ضرب منتقدینش خارج می‌کند و هم برای هوادارانش درگیری با چین را عمده می‌کند، که این راهی برای پیش بردن رقابت‌های انتخاباتی اوست.

البته حملات لفظی نسبت به چین تنها از سوی ترامپ نیست. سناتورهای آمریکایی هم در این زمینه با ترامپ همراهند. از جمله تد کروز و تام کاتن و جاش هاولی، که حتی لایحه گرفتن غرامت از چین را آماده کرده‌اند. تعداد دیگری از سیاستمداران آمریکا نیز در همین مسیر حرکت می‌کنند. در اواخر ماه مارس مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، در جلسه هفت کشور صنعتی G۷ که به صورت ویدئو کنفرانس برگزار شد اصرار می‌کرد که نام بیماری کرونا به ویروس ووهان تغییر پیدا کند.

چین به دلیل مطرح شدن این ادعاها آمریکا را به سیاسی کردن موضوع شیوع ویروس کرونا متهم کرد. در حالی که مقامات چینی اعلام کردند آمریکا منبع شیوع این ویروس است، این ادعاها که در نشریات چینی منتشر شده است در واقع می‌گوید که ویروس کرونا توسط برخی از سربازان ایالات متحده که در ماه اکتبر از ووهان دیدار کرده اند، در ووهان منتشر شده است.

سخنگوی وزارت خارجه چین هم آمریکایی‌ها را متهم کرد که در زمینه ویروس شفاف نبوده‌اند. این موضوع در سلسله پست‌های توییتر توسط ژائو لیجیان، سخنگوی وزارتخانه مطرح شده است

از سوی دیگر رکود کم‌ سابقه اقتصادی در چین و آمریکا تاکنون موجب بیکاری حدود ۳۰ میلیون نفر شده و چشم‌انداز رشد دو قدرت نخست اقتصادی جهان را تیره کرده است.

اقدامات دونالد ترامپ، رییس جمهور آمریکا، در مورد بحران کرونا ابهامات بسیاری را درباره آینده قدرت تسلط آمریکا بر خاورمیانه و توانایی آن در رقابت با نفوذ رو به افزایش چین مطرح کرده است. مدیریت بد آمریکا و تصاویر بیمارستانهای شلوغ و آشفتگی در رسیدگی به بیماران تصوری منفی درباره استمرار قدرت آمریکا در منطقه خاورمیانه ایجاد کرده است.

در عین حال همزمان با شیوع کرونا، آمریکا کمک‌های بهداشتی و طبی به خارج از کشور را  به علت نیاز شدید نهادهای داخلی متوقف کرد. این در حالی است که رسانه‌های عربی اخبار فراوانی از کمک‌های سخاوتمندانه چین به این کشورها پس از موفقیتش در مهار بحران کرونا منتشر کردند.

نفوذ نظامی و سیاسی آمریکا در خاورمیانه، به خصوص کشورهای خلیج و عراق، با نفوذ هیچ کشور دیگری از خارج منطقه قابل مقایسه نیست. اما عملکرد دولت ترامپ دربرابر این ویروس آسیب بسیاری به اعتماد متحدان واشنگتن به ترامپ و آمریکا زده است. عملکرد بد دولت ترامپ در بحران کرونا باعث شده که بازیگران جدیدی وارد عرصه‌های سنتی نفوذ آمریکا در خاورمیانه شوند.

چین کمک‌های زیادی به کشورهای خاورمیانه برای مبارزه با کرونا کرده است. کمک‌هایی که شامل تیم‌های پزشکی، ماسک، لباس‌های مخصوص و دستگاه‌های تنفس مصنوعی است. هر چند این کمک‌ها عمدتا ماهیت انسا دوستانه دارند با این حال همین کمک‌ها خواه ناخواه زمینه ساز بسط نفوذ و قدرت نرم چین در کشورهایی خواهد شد که با کرونا دست و پنجه نرم می‌کنند.  این تلاش‌ها را حتی می توان در راستای تلاش‌های سال‌های اخیر پکن برای توسعه اقتصادی ارزیابی کرد. پکن در سال‌های اخیر با ایده‌هایی چون یک کمربند – یک راه تلاش‌های زیادی را برای بسط قدرت اقتصادی و سیاسی خود آغاز کرده است.

 اکنون برخی از کارشناسان معتقدند که روابط اقتصادی و سیاسی چین با کشورهای خاورمیانه چنان تحکیم شده که چین بزرگترین سرمایه گذار در برخی از این کشورها و نخستین شریک تجاری برخی دیگر از آنهاست. قدرتیابی چین در دهه‌های اخیر  باعث نگرانی استراتژیست‌های آمریکایی شده است. به طوری که در سال‌های اخیر برخی از ناظران و کارشناسان از انتقال توجه و تمرکز آمریکا از منطقه خاورمیانه به چین سخن می‌گویند.ا گرچه چین تلاش می‌کند توسعه  خود را با حاشیه‌های کم و حتی الامکان بدون برانگیختن حساسیت‌های رقبا به پیش ببرد با این حال به نظر می‌رسد کرونا تقابل بین دو قدرت را آشکارتر از هر زمان دیگری کرده است. بسیاری از کارشناسان معتقدند دنیای پس از کرونا متفاوت از دنیای قبل از آن خواهد بود.حال باید دید از بحبوحه و گرداب کرونا کدام قدرت با آسیب کمتری بیرون می‌آید. این قدرت  احتمالا در رقابت‌های بعد از آن هم دست بالا را خواهد داشت.