باید به مردم تضمین داد که رویکرد انتخابی آنها موثر است

هیات دولت، ۲۳ اردیبهشت ماه در بیانیه‌ای به سیزدهمین انتخابات ریاست جمهوری اشاره کرده و عنوان داشت که می بایست زمینه هایی برای حضور و مشارکت مردم فراهم شود. در این بیانیه آمده است که «دولت، از شورای نگهبان و همه نهاد هایی که در فرآیند انتخابات نقش دارند، انتظار دارد که با توجه به ضرورت تقویت وحدت ملی در شرایط کنونی کشور، با دوراندیشی، تعهد به روح حاکم بر قانون اساسی و وفاداری به منافع ملی، زمینه امیدآفرینی و شور انگیزی در انتخابات را فراهم آورند و با تقویت زمینه مشارکت در انتخابات، تداوم امنیت و پیشرفت کشور را تضمین کنند.» همچنین در این بیانیه اشاره شده که «استقلال و پیشرفت هرگز با نا امید ساختن شهروندان از صندوق و تاراندن آنان از تصمیم‌ سازی‌ ها و سیاستگذاری‌ های کلان تعبیر نخواهد شد آنچنانکه توسعه‌ ایران با حضور محدود سلایق و دایره‌ای بسته از منابع انسانی محقق نمی‌شود.» بنابر این مهمترین کلیدواژه بیانیه را می بایست مشارکت در انتخابات دانست. به همین مناسبت پژوهشگر ایرنا با «جلال خوش چهره» تحلیلگر مسایل سیاسی؛ گفت و گویی انجام داده است که متن آن را در ادامه می خوانیم:

بیانیه دولت نشان از دغدغه برای مشارکت بالا در انتخابات دارد

خوش چهره در خصوص بیانیه دولت در مورد تلاش عده ای برای نا امید ساختن شهروندان از صندوق رای ، اظهار داشت: آن چیزی که دولت در بیانیه خود مطرح کرده و یا اینکه حاکمیت سیاسی به صرافت این افتاده که مشارکت مردم را در زمانی که یک نوع بی رغبتی به پای صندوق های رای وجود دارد، باید محصول و ناشی از رفتارهایی دانست که به ویژه از سال ۹۶ به بعد تلاش شد تا نهادهای انتخاباتی به ویژه ریاست جمهوری را بلاموضوع جلوه دهند؛ یعنی جریانی که به شدت مخالف رویکرد انتخاباتی مردم در سال های ۹۲ و ۹۶ بود، همه تلاش خودش را کرد تا نهاد های انتخاباتی ناکارآمد شوند و آن را در اندازه یک کارگزار بی اختیار جلوه دهند. پس طبیعی است که مردم وقتی پای صندوق های رای حضور پیدا می کنند که تاثیر آراء خودشان را ببیند. برای مثال اگر رویکردی مورد تایید مردم و اکثریت قاطع مردم قرار گرفته، قاعدتاً باید نظام سیاسی در خدمت به آن حرکت کند.

وی در ادامه افزود: به نظر می آید که این بی رغبتی به مشارکت در انتخابات که در میان مردم وجود دارد و حتی همه ابراز نگرانی می کنند از پایین بودن درصد مشارکت ها را باید ناشی از همان رفتاری دانست که طی به طور خاص در چهار سال گذشته هر روز بر طبل بی تاثیری و ناکارآمد کردن جریان منتخب مردم می کوبد، به حساب آورد.

تضمین رویکرد انتخابی مردم راهی برای بالا رفتن مشارکت

کارشناس مسایل سیاسی در پاسخ به این سوال که چه چیزی می تواند به مشارکت مردم در انتخابات کمک کند؟، بیان کرد: در شرایط فعلی آن چیزی که می تواند مردم را به رغبت برای حضور در پای صندوق های رای تشویق کند، پشتوانه های تضمینی است که بتواند به مردم بگوید و تضمین دهد که رویکرد انتخاباتی آنها قابل قبول است و موثر خواهد بود. این پشتوانه های تضمینی اول یک ایده قدرتمند است، دوم اینکه این ایده چراغ راه برای حرکت به سمتی که مردم انتخاب کرده اند، باشد. برای نمونه در سال های ۹۲ و ۹۶ دولت حسن روحانی ایده بازگشت به جامعه جهانی و ایجاد توافق با جامعه جهانی در چارچوب برجام بود اما بلافاصله بعد از اجرای برجام نهادها و جریان های دیگر که قدرت بیشتری از نهادهای انتخاباتی داشتند در خدمت این ایده حرکت نکردند و همه تلاش خود را به کار نگرفتند؛ تا این که این ایده ناکارآمد باشد و نتواند نتایج منطقی، معقول و واقعی خودش را به دست آورد و در عین حال می خواستند مردم را از این نوع انتخاب مایوس کنند.

وی در ادامه گفت: باید دایره انتخاب مردم برای گزینه هایی که در انتخابات وجود دارد، بیشتر شود. نمی توان به نوعی برخورد کرد که نامزدهای انتخاباتی دست چین شوند و در تصورها این گونه القا شود که آنهایی که تایید صلاحیت می شوند، به طور کامل دست چین شده هستند. این اتفاق در رغبت مردم تاثیر گذاشته است. اگرچه حضور در پای صندوق های رای یک حق مدنی و قانونی مردم هست اما این حق با کارآمدی آن موثر خواهد بود.

ایده قدرتمند توسط نامزدهای انتخاباتی، مشارکت مردم را بالا می برد

خوش چهره با بررسی آسیب شناسی نامزدهای انتخاباتی و سطح مشارکت مردم گفت: آن چیزی که در حال حاضر از نامزدهای انتخاباتی دیده می شود ، نبود برنامه است. نامزدها بیشتر شعار می دهند و یک سری کلی گویی هایی که نشان نمی دهد می تواند دوباره سفره مردم را به وضعیت عادی برگرداند و رویکرد هایی را در سیاست داخلی و خارجی و فرهنگی و اجتماعی هنوز هیچ یک مطرح نکرده اند. در صورتی که یک سری بحث های کلی مطرح می کنند و این که یک سری اتهام هایی که طرف های مقابل به یکدیگر می زنند از جمله اینکه به هم فاسد می گویند و یا اینکه دیگری می گوید که من رقیب فساد هستم، که بسیار تعجب آور است. معنای رقیب فساد بودن این است که مگر خود شما فاسد هستید که با فاسدی دیگر رقابت می کنید. پس در عصر ارتباطات مردم اینگونه گفته ها را درک و سریع بررسی می‌کنند.

وی در ادامه توضیح داد: من تا به حال ندیده‌ام که یکی از نامزد ها یک ایده قدرتمندی مطرح کند که بتواند برای مخاطبان جذاب باشد. برای نمونه در انتخابات‌های گذشته حسن روحانی رویکرد اعتدالی و بازگشت به جامعه جهانی و ایجاد یک وضعیت عادی برای کشور وعده داده بود، محمود احمدی‌ نژاد یک نوع عدالت را مطرح کرد، سیدمحمد خاتمی درباره جامعه مدنی صحبت کرده بود و آیت‌الله اکبر رفسنجانی سازندگی را مطرح کرد. بنابراین باید دید که نامزد های جدید با چه هویتی در نزد مردم شناخته شده اند و چه رغبتی را می توانند در میان مردم ایجاد کنند؛ یعنی صرفاً این نیست که مردم به طور حتم باید پای صندوق ها حضور پیدا کنند باید دید از طرف مقابل چه ایده های قوی و موثری که بتواند کشور و مردم را از وضعیت فعلی برون ببرد، وجود دارد.

شورای نگهبان با گسترش دایره انتخاب مردم به مشارکت بالا کمک می کند

تحلیلگر مسایل سیاسی در مورد بیانیه دولت در خصوص نقش شورای نگهبان در ایجاد شورآفرینی، خاطرنشان ساخت: اول اینکه شورای نگهبان باید در وهله نخست خودش را از این شائبه که نگاهی جناحی و بخشی نگر دارد، دور سازد و نزد افکار عمومی این نگاه اصلاح شود. دوم اینکه می بایست دایره انتخاب برای مردم فراهم کند. در شرایط فعلی سختگیری هایی که شورای نگهبان ایجاد می کند به معنی محدود کردن حضور نامزد ها در صحنه انتخاباتی و در عین حال محدود کردن مردم در گزینه هایی که پیش پای آنها وجود دارد، است. شورای نگهبان در حال حاضر در اقدامی که انجام می دهد نتوانسته افکار عمومی را با خودش همراه کند در توجیه اخلاقی کاری که انجام می دهد. پس مردم احساس می کنند که نوع نگاه شورای نگهبان نوعی گزینشی و دست چین شده است. پس هم رییس جمهوری و هم دلسوزان نظام و آنهایی که مشتاق هستند که مشارکت بالا باشد مدوام این تذکر را به شورای نگهبان داده اند اما شورای نگهبان همچنان بر مواضع قاطع خودش ایستادگی می کند و طبیعی است که تاثیرات آن را در بی رغبتی مردم برای حضور در پای صندوق های رای می بینیم./ایرنا