چاره‌جویی اصلاح‌طلبانه برای مشارکت انتخاباتی ۱۴۰۰

کمتر از هشت ماه دیگر (۲۸ خرداد ۱۴۰۰)، انتخابات سیزدهمین دوره ریاست جمهوری برگزار می‌شود. با این حال هنوز از تحرکات انتخاباتی جدی در هیچ یک از جناح‌های عمده سیاسی کشور خبری نیست. این رکود را اگر نخواهیم پای تاثیر پذیری جریان‌ های سیاسی از فضای سکون در جامعه، تغییر نقطه تمرکز مردم و اولویت کشور به سمت مسائل اقتصادی و در نهایت بحران کرونا بگذاریم، به حتم باید آن را متاثر از بی برنامگی و بی‌ راهکاری جریان‌های سیاسی برای عبور از مشکلات، ریزش پایگاه اجتماعی، آشفتگی درونی تشکل‌های سیاسی در تعیین راهبرد و مصادیق انتخاباتی و … دانست.

مشارکت بیشتر مردم در انتخابات، همواره به برتری انتخاباتی اصلاح‌طلبان منتج شده است. اصلاح‌طلبان با آگاهی از این سنت نانوشته، این روزها برای افزایش مشارکت مردم چاره‌جویی می‌کنند، ولی تا زمانی که به پرسش‌های موجه مردم در زمینه برنامه‌های عملی و راهکارهای این جریان برای برون‌ رفت کشور از شرایط کنونی پاسخ ندهند، مشارکت بیشتر رقم نخواهد خورد. ذهن اصلاح‌ طلبان افزون بر چالش‌های مشترک میان دو جریان، با مسائلی چون بررسی صلاحیت‌ها هم مشغول است.

در چنین شرایطی که هیچ نشانی از وحدت رویه میان اصلاح‌طلبان در تعیین راهبرد کلان و مصادیق انتخاباتی به چشم نمی‌خورد و تشکل‌های این جریان همچنان اندر خم کوچه اجماع بر سر کیفیت مشارکت در انتخابات مانده‌اند، «مجمع روحانیون مبارز» به عنوان سنتی‌ ترین تشکل اصلاح‌ طلب وارد میدان شده تا شاید بتواند بار دیگر مانند دهه ۷۰، راهبری جریان چپ سیاسی را در دست بگیرد؛ به ویژه آنکه این روزها از فعالیت شورای عالی اصلاح‌طلبان و شورای اصلاحات به عنوان سازوکارهای جمعی این جریان در انتخابات‌ های گذشته خبری نیست.

مجمع روحانیون مبارز روز دوشنبه ۵ آبان در جلسه‌ای مجازی ریش‌ سفیدان اصلاح‌طلب را گرد هم آورد، تا ضمن بررسی وضعیت کشور، تدوین و ارائه برنامه‌ای برای مشارکت فعال در انتخابات را در دستور کار قرار دهد. در این جلسه پس از بررسی اخبار سیاسی و بررسی مشکلات اقتصادی و معیشتی، میزان تاب‌آوری اجتماعی مورد بحث قرار گرفت. حراست از نهاد انتخابات، نقش مردم به عنوان نماد جمهوریت نظام و رفع موانع انتخابات واقعی، از دیگر محورهای مطرح در این نشست بود.

این نشست اگرچه نخستین جمع‌نشینی مجازی اعضای مجمع در ماه‌های اخیر نبود، اما تاکید بر نهاد انتخابات و تعیین کمیته‌ای در آن برای ارائه برنامه‌ای به منظور ورود موثر مجمع در انتخابات و شرایط لازم برای مشارکت فعال این جریان در انتخابات، خبری بود که به تحرکات انتخاباتی مجمع جنبه عملی بخشید.

این مساله، گزاره تلاش بزرگان اصلاح‌طلب برای در دست گرفتن راهبری این جریان از طریق سازوکارهای سنتی این جریان را برجسته‌تر کرده است. چندی پیش بود که «سیدمحمد موسوی خوئینی‌ها» دبیرکل مجمع روحانیون مبارز در نامه‌ای خطاب به اصلاح‌طلبان، آنان را به مشارکت در انتخابات و ترغیب مردم به مشارکت در انتخابات دعوت کرد و آورد: شما نخبگان و فعالان و تحلیلگران سیاسی باید با تمام توان تلاش کنید تا مردم را قانع کنید که راه علاج مشکلات ویرانگر رهاکردن انتخابات نیست و باید با حضور همهٔ اقشار جامعه راه را بر رفتارها و دخالت‌های ناصواب بست.

در بخش دیگری از نامه آمده بود: اگر دیگران مرتکب رفتارهای ناصواب و دخالت‌های ناروا شده‌اند، چرا ما صحنه را ترک کنیم؟ آیا عرصه را ترک می‌کنید تا معلوم نشود که آنان چه بر سر انتخابات می‌آورند؟ هرگز چنین گمانی به شما گرامیان نمی‌رود. پس در انتخابات شرکت کنید تا به إِحْدَی الحُسْنَیَیْن دست یابید: یا پیروزی، یا افشای بیشتر چهرهٔ کسانی که انتخابات را به بازی گرفته‌اند.

بسیاری از ناظران این نامه را تلاشی برای احیای جایگاه مجمع و دبیر کل آن در دوره فترت دیگر سازوکارهای جمعی اصلاح‌طلبان و تلاشی برای جلب بیشتر مشارکت مردم در انتخابات تعبیر کردند؛ تعبیری که با برگزاری نشست اخیر این نهاد سنتی و دستورکارهای آن، تقویت شده است.

چنانکه از شواهد بر می‌آید، اکنون بزرگان اصلاح‌طلب، تنها راه بقا و کنشگری در عرصه قدرت و رفع مشکلات کشور را در حضور و مشارکت فعال خود و هوادارانشان در انتخابات معرفی می‌کنند. این در حالی است که عدم پاسخگویی به پرسش‌های موجه مردم در این زمینه پایگاه اجتماعی آنها را به شدت متزلزل کرده است. مردم می‌خواهند بدانند، با توجه به شرایط و ساختار حاکم بر قدرت ایران، راهکار مشخص و عینی اصلاح‌طلبان برای عبور از چالش‌های کنونی به ویژه مسائل اقتصادی چیست. مردم می‌پرسند در صورت مشارکت حداکثری اصلاح‌طلبان در انتخابات با نامزدهای اختصاصی و نامدار، آیا شورای نگهبان به مطالبات در زمینه اتخاذ رویکرد موسع در خصوص بررسی صلاحیت‌ها توجه خواهد کرد، یا مانند یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، بالاترین درصد رد صلاحیت را رقم خواهد زد.

به عبارتی مساله اصلی اصلاح‌طلبان در کمتر از هشت ماه مانده به انتخابات ریاست‌جمهوری، نه تعیین سازوکار جمعی جدید یا احیای سازوکارهای قدیمی و پیمودن دوباره راه طی شده، بلکه پرسش‌های بنیادینی است که تا پاسخ داده نشود، به اذعان شیخ بزرگ اصلاحات، «تکرار» تکرار نخواهد شد./ایرنا