دورکاری یا دور ماندن از کار؟

در این شیوه از کار که قرار بود کارمند با دور ماندن از محل اداری سلامت جسمی خویش را در برابر کرونا حفظ کند ، در برخی موارد به سلامت اداری خدشه وارد کرد و راندمان کاری ادارات دولتی را به سرازیری انداخت.

نبود زیرساخت‌های لازم برای کنترل کارمندان در هنگام دورکاری، فقدان فرهنگ دورکاری و نبود برنامه ریزی برخی مدیران دستگاه‌های اجرایی سبب شده تا برخی از شهروندان هنگام مراجعه به سازمان‌ها از بلاتکلیفی امورات اعلام نارضایتی کنند.

به گفته برخی از مسؤولان، دورکاری اگر به خوبی مدیریت شود، می‌تواند به عنوان شکل و شیوه‌ای موثر در ساختار اداری کشور جا باز کند، اما نبود برنامه ریزی در این شیوه سبب شده برخی از کارمندان با از زیر کار دررفتن و حتی انجام امورات شخصی، اهداف اصلی سازمان را روی زمین بگذارند.

در این گزارش به مشکلات و معضلات دورکاری در استان قزوین پرداخته شده است:

 دورکاری مانعی برای تولید؛ کارمندی که دورکار است وظایفش را به کارمند دیگر بسپارد

مرتضی خدابنده یکی از فعالان صنعتی قزوین به خبرنگار ایرنا گفت: تا قبل از شیوع ویروس کرونا مشکلات قانونی و موانع تولید باعث می‌شد که کارهای اقتصادی به عقب بیافتد، اما اکنون شیوع این بیماری باعث شده تا موانع تولید دوچندان شود و بسیاری از کارهای اداری بلاتکلیف بماند.

وی به عنوان یکی از کارخانه داران استان قزوین واقع در شهرک کاسپین افزود: خیلی از نشست‌ها و کمیته‌های بررسی تولید به دلیل کرونا لغو شده و متاسفانه مسؤولان و متولیان این حوزه معتقدند که بررسی مشکلات تولید و صنعت باید با تعداد محدودی از متقاضیان ادامه یابد.

یک تولید کننده: در ایام دورکاری متاسفانه بیشتر ملاقات‌های عمومی از سوی مسؤولان با شهروندان لغو می‌شود و به بهانه شیوع ویروس کرونا دو سوم کارمندان در محل کار حاضر نمی‌شوند.خدابنده اضافه کرد: بیشتر کارشناسان اداره مالیات و امور اراضی دور کار شده‌اند و متاسفانه برنامه‌ای مشخص برای حضور آن‌ها در سرکار وجود ندارد؛ لااقل باید شرایطی فراهم شود که اگر کارمندی در اتاق خود حضور نداشت، کارمند دیگری وظایف وی را برعهده بگیرد و اینطور نباشد که چند روز به یک اداره مراجعه کرده و به دنبال کارمند مربوطه باشیم.

این تولیدکننده خاطرنشان کرد: در همه منازل حداقل یک کامپیوتر وجود دارد که امروزه به اینترنت متصل است، اگر کارمندان در منزل امورات ارباب رجوع را پیگیر باشند، مشکلی از نظر کاری وجود ندارد، اما متاسفانه شواهد نشان داده کارمند در منزل استراحت می‌کند و عملا موضوعی به نام دورکاری وجود ندارد.

خدابنده یادآور شد: در ایام دورکاری متاسفانه بیشتر ملاقات‌های عمومی از سوی مسؤولان با شهروندان لغو می‌شود و به بهانه شیوع ویروس کرونا دو سوم کارمندان در محل کار حاضر نمی‌شوند؛ همین موضوع سبب می‌شود که ارباب رجوع برای انجام یک کار پنج دقیقه‌ایی ساعت‌ها و حتی روزها به یک اداره مراجعه کند.

 در حین دورکاری امکان متصل شدن به سیستم اداره وجود ندارد/ تداخل نگهداری فرزند با کار

مرضیه حسینی یکی از کارمندان استان قزوین در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: دورکاری زمانی فایده دارد که کارمند بتواند از داخل منزل امورات روزانه خویش را انجام دهد.

یک کارمند: متاسفانه در محل کارم سامانه اتوماسیون فقط از طریق شبکه داخلی میسر است و هیچ کس بیرون از اداره نمی‌تواند به آن دسترسی داشته باشد.وی افزود: متاسفانه در محل کارم سامانه اتوماسیون فقط از طریق شبکه داخلی میسر است و هیچ کس بیرون از اداره نمی‌تواند به آن دسترسی داشته باشد، اگر شرایطی فراهم بود که امکانات اداری در بیرون و منزل قابل دسترس بود، حتما میزان نارضایتی‌ها و مشکلات شهروندان کاهش می‌یافت.

حسینی بیان داشت: هیچ کارمندی از دورکاری گریزان نیست و همه علاقمند هستند که صبح‌ها تا دیروقت خوابیده و بعد از آن هم همانند مرخصی به امورات روزانه بپردازند؛ بنابراین اگر نظارت دقیق و محکمی وجود نداشته باشد قطعا دورکاری همان مرخصی اجباری است.

این کارمند با بیان اینکه فرد در داخل منزل نیز باید اموراتی را در دست بگیرد، یادآور شد: یکی از بهترین شیوه‌های مدیریت کارمندان در هنگام دورکاری، سپردن برخی امور به آن‌ها حتی بدون سیستم است، اگرچه این روزها بیشتر کارهای اداری از طریق کارتابل الکترونیک صورت می‌گیرد، اما هنوز کاغذبازی از مد نیافتاده و می‌توان بخشی از این امورات را به کارمندان سپرد.

 دورکاری یا دوربیکاری؛ مساله این است!

مدرس دانشگاه در حوزه مدیریت دولتی به خبرنگار ایرنا گفت: دورکاری این روزها مهم است؛ اما لوازم و شرایط خود را دارد و به بیان بهتر دورکاری جایی معنا دارد که کار یک فرد، قابلیت انجام شدنِ از راه دور را داشته باشد.

جمشید خدایاری افزود: اگر سازمانی بتواند منابع لازم برای انجام یک کار به ‎ویژه نفرساعت را برای کارمند خود تخمین بزند، قطعا در زمینه دورکاری موفق بوده است، البته این در شرایطی است که امکانات لازم برای انجام کارش در جایی غیر از سازمان نیز وجود داشته باشد.

وی تاکید کرد: دورکاری همان طور که از نامش فهمیده می‎شود، انجام کار است، نه بیکاری، نه تفریح، نه بورس‎بازی، نه مسافرت، نه خرید و نه هر چیز دیگری؛ این موضوع مهمی است که باید همراه با بخشنامه‌های اداری به صورت فرهنگ سازی در دستور کار باشد.

خدایاری مدرس دانشگاه: دورکاری همان طور که از نامش فهمیده می‎شود، انجام کار است، نه بیکاری، نه تفریح، نه بورس‎بازی، نه مسافرت، نه خرید و نه هر چیز دیگری…

خدایاری بیان داشت: اگر در دوران کرونا قصد خلوت کردن محیط کاری خود را دارید و از طرفی کار شما شرایط ‎لازم برای از راه دور انجام شدن را ندارد، لطفا از لفظ مرخصی اجباری استفاده کنید و نه دورکاری، چون مفهوم دورکاری بدون داشتن شرایط و کیفیت لازم فقط تباه شدن این واژه و لغت است.

چندی پیش از کارشناسان دانشکده‎ انجام یک کار فوری را پیگیری کردم که در کمال خونسردی به من گفت تا آخر هفته دورکار هستم و انشالله هفته آینده که دانشکده آمدم کارتان را انجام خواهم داد؛ استفاده این چنینی از دورکاری نه تنها به ضرر یک سیستم اداری و آموزشی است، بلکه خود باعث اتلاف وقت و هزینه می‌شود.

این مدرس دانشگاه در ادامه اظهار داشت: طی هشت ماه گذشته، مدیریت کار و فرزندان از یک چالش پیچیده و دائمی، به یک بحران تمام‌عیار ارتقا پیدا کرده است؛ به طوری که ما در این دوران مجبوریم مشاغل، مراقبت‌های و رسیدگی تمام‌وقت به تحصیل فرزندانمان را، بدون کمک سیستم‌های حمایتی معمول، مدیریت کنیم که این خود بر مشکلات دورکاری می‌افزاید.

 دورکاری نباید منجر به دورخوابی شود/ دورکاری در برخی ادارات نارضایتی به همراه دارد

معاون توسعه مدیریت و سرمایه انسانی سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان قزوین در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: دورکاری مصوبه‌ای بود که حدود ۱۲ سال قبل در دولت نهم و دهم مورد توجه دستگاه‌های دولتی قرار گرفت.

حمید حبیبی با بیان اینکه در سال ۸۷ متوسط دورکاری در کشورهای اروپایی ۱۳ درصد بود، افزود: همان زمان با هدف دستیابی به میزان دورکاری در کشورهای اروپایی، اعلام شد که ۴۰ درصد کارمندان کشورمان باید دورکار شوند، البته کاملا مشخص بود که سنگ بزرگ علامت نزدن است! بنابراین طرح عملیاتی شد و در سال ۹۲ به علت نبود کارایی مناسب ابطال گردید.

وی به شیوع بیماری کرونا پرداخت و گفت: موضوع دورکاری اکنون انتخابی نیست و به خاطر شرایط بیماری بر ما تحمیل شده است، با این حال بین برخی مشاغل کارمندان هنگام دورکاری تفاوت‌های بسیاری وجود دارد.

حبیبی تصریح کرد: در برخی مشاغل مانند پست‌های سازمان مدیریت و برنامه ریزی، نیازی به حضور کارمند نیست و فرد می‌تواند تحلیل هایی را بدون مخدوش شدن راندمان کاری حتی در منزل انجام دهد؛ اما در مورد مشاغلی که نیاز به حضور دارد این اتفاق موضوع کمی متفاوت است، مشاهده شده که ارباب رجوع در برخی ادارات برمی‌گردد و کارهایش روی زمین می‌ماند.

این مسؤول با بیان اینکه در این خصوص شکایات هایی از سوی ارباب رجوع‌ها مطرح شده است، اظهار داشت: بارها ارباب رجوع اعلام کرده که در این ایام دورکاری به اداره‌ای رفته و سپس به علت نبود کارمند بارگشته است، در حالی که این ارباب رجوع باید خدمات بگیرد و اداره نیز نباید تعطیل شود.

حبیبی جنس کار در دوران دورکاری بسیار مهم برشمرد و عنوان کرد: جنس کار خیلی مهم است و به طور کلی مباحث مربوط به ارتباط و تربیت، روابط اجتماعی، صحبت ونظم و مقررات زندگی از دورکاری امکان پذیر نیست؛ شاید دورکاری در مورد دانشگاه اثربخشی داشته باشد و اساتید راضی باشند، اما در مورد دانش اموزان ابتدایی نتوانسته اثربخشی داشته باشد.

معاون توسعه مدیریت و سرمایه انسانی سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان قزوین ادامه دادک باید قبول کنیم که زیرساخت‌های لازم در خصوص دورکاری وجود نداشت و در همین سیستم شاد برای آموزش و پرورش که به دولت تحمیل شده بود، تجربه نشان داد که روستاهای ما در صف اول ناراضیاتی بودند.

حبیبی تصریح کرد: مدت زمانی که کودکان و دانش آموزان از سیستم شاد استفاده می‌کنند در دنیای ارتباطات و مخابرات زمان های مرده ای بود که حتی برای خرید اینترنت مشمول تخفیف می‌شد، اما اکنون تمام این افراد با خرید بسته وارد این فضاها می‌شوند، پس می‌توان از این فرصت‌ها به نحو مطلوب استفاده کرد.

وی با بیان اینکه خیلی از دستگاه‌های اجرایی استان قزوین امکان دسترسی به اتوماسیون اداری را در منزل ندارند و برخی نیز دورکاری را به دورخوابی تبدیل کردند، افزود: اگر قرار باشد شرایط دورکاری تدوام یابد باید تغییراتی ایجاد کرد تا حضور و غیاب کارمندان در خانه ثبت شود، یا شرایطی را فراهم نمود که فرد از استان خارج نشود، کنترل روی کارمندان افزایش یابد و امکان رفتن به مرخصی لغو گردد.

حبیبی: اگر قرار باشد شرایط دورکاری تدوام یابد باید تغییراتی ایجاد کرد تا حضور و غیاب کارمندان در خانه ثبت شود، یا شرایطی را فراهم نمود که فرد از استان خارج نشود، کنترل روی کارمندان افزایش یابد و امکان رفتن به مرخصی لغو گردد.این کارشناس حوزه منابع انسانی به مبحث شهروند و کارمند الکترونیک اشاره کرد و توضیح داد: آیا هنگامی که یک تکنولوژی جدید پا به عرصه می‌گذارد آمادگی بکارگیری آن را خواهیم داشت؟ تجربه مدیریتی نشان داده که خیلی از کارها با بخشنامه انجام نمی‌شود نیست و نیازمند فرهنگسازی است؛ در همین موضوع دورکاری باید فرهنگ شهروند و کارمند الکترونیک شکل بگیرد تا کارها به نحو بهتری انجام شود.

حبیبی خاطرنشان کرد: کیفیت دورکاری هم اکنون نسبت به گذشته بهتر شده است اما هنوز تا نقطه آرمانی فاصله داریم، به هرحال اعتقاد من این است که اگر این دورکاری تقویت شود و اصلاح شود می تواند بعد از کرونا هم ادامه یابد.

نیم نگاه: به طور حتم ابزارهای کنترل اداری از راه دور همانند سیستم حضور و غیاب وجود دارد و می‌توان با استفاده از آن‌ها و نظارت بیشتر بر کارمندان در حین دورکاری از بیکاری و اتلاف وقت جلوگیری کرد؛ اما مهم‌تر از همه فرهنگسازی در رابطه با این موضوع و تقویت وجدان کاری است که باید از سوی مسؤولان و متولیان این حوزه مورد توجه قرار گیرد.

در شرایطی که آینده ویروس کرونا هنوز در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، احتمال اینکه شیوه دورکاری برای دفعات مکرر در دستور کار قرار گیرد، متصور است و باید مدیران در این رابطه برنامه ریزی لازم لحاظ کنند تا میزان نارضایتی شهروندان کاهش یابد./ایرنا