هیات‌داری در مکتب حاج قاسم سلیمانی

حرف ها دارد برای گفتن؛ خاطرات و نکات ریز و درشتی که وقتی در آنها دقیق می شویم می بینیم سردار حاج قاسم سلیمانی چطور همزمان با مسائل مهم و اولویت دار، نمی گذاشت بعضی نکات به ظاهر ریز و کوچک هم از نظر دور بماند.

از نظارت بر کیفیت چای هیات گرفته تا آداب دعوت از مداح و نظارت بر کار مداحان و سخنرانان؛ اما بیشتر صحبت ها بر دقت نظر سردار دل ها بر ایجاد نکردن مزاحمت برای دیگران در خلال عزاداری ها و پرهیز از تحریف و خرافه در اجرای مراسم تکیه دارد.

حاج قاسم که در راه اندازی حسینیه ثارالله کرمان نقش مستقیم و اصلی داشت، ابتدا در گوشه ای از منزل خودش نیز در خیابان خورشید سابق کرمان میزبان آیین های مذهبی بود و بعد همانجا را به مرور طی سال های بعد وقف حسینیه ای با نام بیت الزهرا کرد که مهدی صدفی از همرزمان و رفقای چنیدن ساله او اینک متولی و مسئول اجرایی آن است. سردار سلیمانی نهایت تلاش خودش را در هر مراسمی داشت تا مزاحمتی از هر نظر بابت برگزاری مراسم برای کسی ایجاد نشود و این دقت نظر تا آنجا بود که حتی حاضر بود مراسم را تعطیل کند اما همسایگان یا دیگر شهروندان شهر اذیت نشوند.

آنطور که همرزم سردار سلیمانی، آقای صدفی می گوید بارها شاهد بوده حاج قاسم قبل از هر مراسم و روضه ای چه در ایام فاطمیه چه ماه محرم یا دیگر مناسبت ها ابتدا شخصا درِ همسایگان را می زد، عذرخواهی می کرد و اذن می گرفت و می گفت ما می خواهیم مراسم برای اهل بیت برگزار کنیم، بابت مزاحمت های آن عذرخواهیم  و حلال کنید.

نقل می کند: یکبار خیابان رو به روی حسینیه را از سمت دو چهارراه منتهی به حسینیه با هدف تامین امنیت بسته بودند؛ سردار سلیمانی داخل حسینیه نبود، بیرون جلسه داشت و ناهار هم باید جایی می رفت اما شنیده بود که مسیر را بسته اند؛ چند نوبت تماس تلفنی داشت که مسیر را باز کنند اما چون گفتند که بنا به تصمیم متولیان برای تامین امنیت بوده و در بازگشایی تعلل صورت گرفت، در محل حسینیه حاضر شد و تاکید کرد: اگر مسیر را باز نکنند، مجلس را تعطیل خواهم کرد.

از این نکات و ریزبینی ها از جمله حضور شخص مستقیم سردار در نظافت و جارو کردن هیات زیاد نقل شده است و وقتی پای صحبت رفیقی که از سال ۶۳ در جنگ با سردار آشنا شده و این حلقه و اتصال دوستی و کاری تا شهادت سردار سلیمانی گسسته نشده می نشینیم، حکایت ها دارد برای نقل کردن.

حین صحبت، گاه بغض می کند، وقتی خاطره ای یادش می آید؛ گاه با هیجان و سرعت می خواهد زودتر جملات سردار سلیمانی که در گوش و حافظه اش به یادگار مانده را نقل کند و البته هرچه می گوید، انگار تمامی ندارد. این مصاحبه ایرنا اگرچه در دو نوبت چند ساعت طول کشید و طولانی است اما شنیدنی های ناگفته بسیاری با خود دارد.

صدفی که در دوران هشت سال دفاع مقدس در لشکر ثارالله مسئولیت بخش تبلیغات را در کنار حاج قاسم داشته و پس از آن نیز در کرمان مسئولیت های مختلفی چه در سپاه و چه سایر نهادها و ادارات طی سال های متمادی داشته، اینک در کنار مدیریت اجرایی امور حسینیه بیت الزهرای کرمان و عضویت در هیات امنای آن، مسئولیت ستاد نمازجمعه کرمان را نیز برعهده دارد.

وقتی از همرزم و رفیق سردار دل ها می خواهیم که در یک کلام آنچه سبب شد که حاج قاسم، حاج قاسم شود را بگوید در یک جمله خلاصه می کند:  یکی از ویژگی های مهم حاج قاسم که زبانزد و عامل مهم در این میزان از جایگاه او بود، عشق به اهل بیت و محبتی بود که ایشان نسبت به اهل بیت عصمت و طهارت (ع) داشت.

«می توانم به جرات بگویم ایشان ذوب در اهل بیت و ولایت بود و باور داشت که ائمه معصومین واسطه فیض هستند، اتصال به این خاندان با عظمت و ارتباط قلبی با آل الله راه و مسیرش را برای رسیدن به قرب الهی و ارزش های اسلامی و کمالات اخلاقی و انسانی همواره می کند لذا یکی از ویژگی های برجسته حاج قاسم ولایی بودن و اهل بیتی بودن ایشان و زندگی ایشان بود».

در آیین مجلس‌داری و هیات‌داری سرآمد بود

از او می خواهیم که در باب ویژگی های هیات داری حاج قاسم بیشتر توضیح دهد که می گوید: حاج قاسم در آیین مجلس داری و هیات داری سرآمد بود و می توان به جرات گفت یک هیات دار و مجلس دار به تمام معنا بود؛ یکی از ویژگی های ایشان به عنوان فردی که سال ها درِ خانه اهل بیت بزرگ شده و خادم آستان اهل بیت بود، مجلس داری‌شان بود.

«از ویژگی های شاخص حاج قاسم در این زمینه بُعد معرفتی است، حاج قاسم اعتقاد داشت مجالس اهل بیت، عزاداری، توسل، ندبه و گریه ها برای آرامش انسان و پاک زیستن و تقویت و اصلاح رابطه انسان با خدا بسیار موثر است.»

توصیه حاج قاسم به مداحان و هیاتی ها

وی تاکید کرد: حاج قاسم در کنار نگاهی که در تمام مجالس عزاداری هست و جزو ویژگی های ما شیعیان به شمار می رود، در کنار همه مسائل عقلانی، فکری و معرفتی به بعد احساسی و عاطفی نیز در آیین عزاداری اهل بیت و جشن ها توجه می کرد.

«حاجی اعتقاد داشت ارتباط با اهل بیت و شناخت سیره و مرام و ابراز محبت به ایشان و برگزاری مجالس عزاداری سرمایه گرانقدری برای انسان است لذا بارها و بارها حاج قاسم در سخنان و توصیه هایش به مداحان و هیاتی ها چه به صورت عمومی و خصوصی توصیه می کرد وجود مقدس اهل بیت و خادمی خانه ایشان سرمایه ای برای مداحان و هیاتی ها است و هر اندازه برای این سرمایه ارزش قائل بشوند و در حفظ این سرمایه تلاش کنند کم است؛ معتقد بود، این نعمتی که خدا به عنوان نوکری خانه اهل بیت به ما داده را پاس بداریم.

نوکر نوکران اهل بیت

صدفی که خودش از مداحان اهل بیت است و آنطور که بیان می کند همین مداحی در زمان جنگ نیز یکی از علت های آشنایی بیشتر حاج قاسم با او شده است خاطره و توصیه های زیادی از حاج قاسم دارد از جمله می گوید: یک روز جمعی از مداحان و هیاتی ها خدمت حاجی رسیدیم، آنجا به حاج قاسم گفتم برای ما دعا کنید ایشان گفتند من دعا کنم؟ من نوکر نوکران امام حسینم و خادم خادمان امام حسینم لذا شما باید برای ما دعا کنید و به این موضوع اعتقاد و باور داشت و به عنوان تعارف مرسوم به این موضوع نگاه نمی کرد.

مجلس حسین باید معرفت افزا باشد

«حاج قاسم تاکید داشت مجلس امام حسین باید تاثیرگذار و موثر باشد لذا آن جلسه ای تاثیرگذار است که معرفت افزا باشد، یعنی بعد احساسی و معرفتی داشته باشد و برای این مهم راهکار داشت و یکی از راه هایی که برای تاثیرگذار کردن مجالس امام حسین داشت این بود که می گفت مداح و منبری باید باسواد و اهل مطالعه و تحقیق و پژوهش باشد و درک صحیح از تاریخ اسلام داشته باشد».

«گاهی اوقات مداحان و منبری ها مطالبی را مطرح می کردند که حاج قاسم علیرغم اینکه مشغول فعالیت های مرسوم در مجالس از جمله تشریفات جلو در و خوشامدگویی به میهمانان بود به صحبت های منبری هم دقت داشت».

صدفی ادامه داد: گاهی اوقات از من سئوال می کرد امشب منبر چطور بود، من که در مجالس درگیر کارهای سازماندهی بودم و کمتر موفق به شنیدن سخنان منبری می شدم می گفتم خیلی خوب بود اما ایشان می گفت اصلا گوش دادی و متوجه شدی؟ من که می دیدم حاج قاسم حواسش به همه چیز هست می گفتم راستش را بخواهید خیر چون مشغول تهیه تدارک مجلس بودم و متوجه نشدم. اما حاج قاسم علیرغم اینکه جلو در می ایستاد و به مردم خوش آمد می گفت اما باز هم حواسش به سخنان مداح یا روضه خوان بود و دقت و تاکید داشت از افرادی برای روضه خوانی و مداحی استفاده شود که با بصیرت باشند.

«حاج قاسم به برگزاری مجلسی جریان ساز اعتقاد داشت و می خواست جریان فکری، فرهنگی و مذهبی در راستای تقویت ابعاد مختلف کمالات انسانی و اخلاقی، شجاعت، غیرت و مبارزه با ظلم در مجالس ائمه اطهار (ع) نشات بگیرد».

مسئول اجرایی حسینیه بیت الزهرای کرمان بیان کرد: حاج قاسم برای میهمانان حضرت سیدالشهدا و حضرت زهرا احترام خاصی قائل بود و می گفت این افراد که برای عزاداری می آیند مهمان من نیستند مهمان حضرت سیدالشهدا (ع) و حضرت زهرا (س) هستند و اعتقاد داشت صاحب این مجالس خود ائمه اطهار (ع) هستند و این اعتقاد در رفتار و گفتار ایشان مشاهده می شد.

وقتی حاج قاسم عصبانی شد

«دهه فاطمیه بود و حاج قاسم یکی دو روز از مجلس عزاداری که خودشان برپا می کردند را حضور نداشتند، یک روز تماس گرفتم و گفتم مردم منتظر شما هستند. ایشان گفت چرا منتظر من هستند؟ گفتم بالاخره بخشی از این مردم به خاطر شما به مجلس عزاداری می آیند، ایشان بشدت عصبانی شد و گفت نگویید مردم به خاطر من می آیند من چکاره هستم مردم به خاطر اهل بیت به روضه خوانی می آیند، حالا اگر به بنده هم محبتی دارند بزرگواری خودشان است اما اینکه مجلس عزاداری ائمه اطهار را به خاطر من بیایند امر اشتباهی است. میزبان و صاحب جلسه من نیستم بلکه حضرت زهرا (س) است و بر این مهم ایمان و اعتقاد داشت و می گفت روح ائمه معصومین نظاره گر مجالس عزاداری هاست».

به گفته وی، حاج قاسم اعتقاد داشت افرادی که برای بزرگداشت شعائر مذهبی تلاش کنند خداوند عنایت و نوری به قلبشان می تاباند و به آنان ایمان قوی می دهد، این جزو باورهای قلبی حاج قاسم بود لذا برای عزاداران سید الشهدا حرمت خاصی قائل بود.

مخالفت با بازرسی عزاداران

صدفی در ادامه نقل کرد: گاهی اوقات افرادی که در بازرسی و انتظامات فعالیت می کردند مجبور بودند برای تامین امنیت جلسه عزاداران را مورد بازرسی قرار دهند اما حاجی اصرار داشت تا جایی که مقدور است کسی بازرسی نشود، اما وظیفه ذاتی ماموران تامین امنیت مردم، مکان و حاج قاسم را فراهم کنند ولی حاجی تا جایی که می توانست از انجام بازرسی جلوگیری می کرد.

برای آرامش مردم می خواست مجلس را تعطیل کند

«چندسال پیش، شب آخر مجلس روضه خوانی حاج قاسم در ایام فاطمیه بود، افرادی که در انتظامات و امنیت جلسه فعالیت می کردند چهار راه مولوی و شهید رجایی را مسدود کردند. ساعت حدود ۲ بعداز ظهر بود حاج قاسم با من تماس گرفت و گفت شنیدم راه مردم را بستید، لطفا راه را باز کنید. افرادی که در این مهم مسئولیت داشتند به خاطر حفظ امنیت مقداری در اجرای این درخواست حاج قاسم تعلل کردند، حدود یک ساعت بعد حاجی مجدد در حالی که برای صرف ناهار در جایی دعوت بود به محل برگزاری مراسم جلو بیت الزهرا آمد و با عصبانیت گفت اگر راه مردم را باز نکنید، من مجلس عزاداری را امشب تعطیل می کنم».

نظارت بر تمهیدات مراسم

صدفی تاکید کرد: حاج قاسم برای تمهیدات برگزاری مراسم عزاداری بسیار دقت داشت و اهمیت خاصی برای این موضوع قائل می شد،  تلاش می کرد به فراخور شان مردم و عزاداران امکانات و شرایط لازم برای عزاداری فراهم شود.

حسینیه ثارالله از بناهای ماندگار حاج قاسم

صدفی با نقل خاطرات مربوط به شکل گیری حسینیه ثارالله کرمان توضیح داد: یادم نمی رود بعد از دوران دفاع مقدس زمانی که حاج قاسم از جبهه برگشت متوجه شد پرسنل سپاه مراسم عزاداری را در کوچه مقابل سپاه برگزار می کنند و انتظار داشت مجالس امام حسین باید بهتر برگزار شود، از طرفی نیز متوجه شد این امر باعث نارضایتی مردم به دلیل مسدود شدن معبر شده است لذا در جلسه ای که به همین منظور برگزار شد حاج قاسم بنای تاسیس حسینیه ثارالله را گذاشت.

«حاج قاسم با خریداری منازل در محل فعلی حسینه ثارالله با کمک خیرین، بنای تاسیس این بنا را گذاشت تا عزاداری ها با شکوه برگزار شوند. حاج قاسم نام حسینیه ثارالله را از بین چند نامی که به ایشان پیشنهاد شد برگزید و سرانجام این مکان با نام حسینیه ثارالله در کرمان معروف است و تا زمان حیاتشان به عنوان رئیس هیات امنا و موسس حسینیه ثارالله مسئولیت داشت لذا یکی از بناهای ماندگار، میراث معنوی و فرهنگی و باقیات و صالحات حاج قاسم احداث حسینیه ثارالله است».

حاجی هِل می آورد

صدفی با بیان اینکه هیچ نکته ریز و درشتی در میزبانی و مجلس داری برای عزاداران از دید حاج قاسم فراموش نمی شد، گفت: به طور مثال حاج قاسم در مورد فرشی که در مراسم عزای ائمه اطهار (ع) برای مردم و عزاداران پهن می شد تاکید می کرد تمیز و مناسب باشد. حاجی در مورد چای که به عزاداران تعارف می شد نیز وسواس زیادی داشت. ایشان بعد از حضور در حسینیه ثارالله یا بیت الزهرا مستقیم به آبدارخانه می رفت و شرایط آماده شدن مقدمات عزاداری و کیفیت چای را امتحان می کرد.

«گاهی حاج قاسم با خودش دارچین، هل، آلاله و انواع گیاهان دارویی معطر می آورد و در اختیار مسئول آبدارخانه می گذاشت تا چای خوش طعم به عزاداران تعارف بشود. در هنگام برگزاری مراسم بارها شاهد بودیم چندین بار باوجودی که چای میل نداشت چای می نوشید تا از کیفیت چای اول و آخر مجلس مطمئن شود».

حاج قاسم جارو به دست

به گفته صدفی، حاج قاسم حتی تمهیدات لازم برای سرویس های بهداشتی و وضوخانه محل برگزاری مراسم عزاداری اهل بیت را نیز تایید می کرد و خادمی اهل بیت را افتخار می دانست لذا گاهی جارو به دست می گرفت و حسینیه یا بیت الزهرا را نظافت می کرد.

«قبل از احداث بیت الزهرا در منزل شخصی ایشان عزاداری برگزار می شد لذا حاجی جارو به دست می گرفت و فرش ها را جارو می کرد. تاکید بر تمیز و معطر بودن محل برگزاری مراسم یکی از موراد مد نظر حاج قاسم بود.

پرهیز از تحریفات

صدفی به رویکرد و بعد دیگر ملاحظات سردار دل ها در هیات داری اشاره و تاکید کرد: حاج قاسم بشدت مخالف بود که وعاظ، هیاتی ها و مداحان و عزداران دچار تحریفات در عزاداری بشوند و با این امر مقابله می کرد. حاجی تاکید داشت منبری، هیاتی و مداح باید اهل مطالعه باشد و خود ایشان نیز اهل مطالعه بود.

«یک روز یکی از مداحان اهل بیت در مراسم عزاداری مطلبی را مطرح کرد، حاج قاسم با دقتی که داشت به محض اینکه منبر مداح تمام شد به من گفت به ایشان بگو این مطلب که مطرح کرد واقعیت ندارد و به ایشان تذکر بده. من گفتم خودتان تذکر بدهید ایشان گفت نه ممکن است ایشان خجالت بکشد و حرمتش شکسته شود لذا شما که با هم دوست هستید این تذکر را بدهید».

«حاجی احترام خاصی به منبری و وعاظ داشت، معتقد بود این افراد دارای احترام و حرمت هستند لذا وقتی مداح یا واعظی وارد مجلس می شد ایشان چند قدم به استقبال می رفت و موقع خداحافظی چند قدم بدرقه می کرد و می گفت این افراد حرمت دارند. حتی برای قاریان جوان و نوجوان نیز که اجرای برنامه داشتند بسیار با تواضع و فروتنی و بسیار خاضعانه رفتار و تقدیر و تشکر می کرد».

مخالفت با اقدامات خرافی

رفیق چندین و چندساله حاج قاسم سلیمانی در ادامه بیان خاطراتش از ویژگی های مجلس داری سردار دل ها به رویکرد وی در مقابله با خرافات در عزاداری ها اشاره و تشریح کرد: اوایل دهه ۷۰ تعدادی از افراد غیرکرمانی که در این استان مشغول کار بودند در ایام محرم از من خواستند در در حسینیه ثارالله مراسم قمه زنی را اجرا کنند. من باوجودی که خودم با این برنامه مخالف بودم موضوع را خدمت سردار مطرح کردم، حاجی بشدت عصبانی شد اما از من خواست این افراد را دعوت کنم تا با آنها ملاقات داشته باشد. به درخواست حاج قاسم از این افراد دعوت شد و خدمت حاجی آمدند، حاجی با معرفت، اخلاص، دوستانه و با رافت اسلامی با آنها برخورد و این افراد را توجیه کرد حرکتشان به نفع اسلام و مسلمین نیست بلکه به ضرر شیعه است و در دنیا تبعات منفی دارد لذا در آن زمان با ارشاد از حرکت این افراد جلوگیری کرد.

تاکید بر خودسازی مداحان و وعاظ

صدفی گفت: حاج قاسم تاکید داشت مداحان و وعاظ قبل از اینکه بخواهند مردم را موعظه کنند باید خودسازی کرده باشند و در این راستا برنامه داشته باشند. ایشان معتقد بود خلوت و جلوت مداح و ذاکر اهل بیت باید یکی باشد نه اینکه در جمع مردم رفتارشان خوب اما در زندگی شخصی خود طوری دیگری باشد و خدای ناکرده در تضاد هم باشند. یک روز با مداحان خدمت حاجی بودیم ایشان بسیار مداحان را تشویق کرد و گفت شما برای مردم برنامه های زیادی اجرا می کنید خدا خیرتان بدهد اما ساعتی را برای خلوت با خودتان انتخاب کنید که در آن خلوت غیر از خودتان و خدا کسی نباشد. حاجی تاکید داشت این امر در خودسازی بسیار تاثیر دارد. حاجی خطاب به ما مداحان تاکید داشت اگر اهل خودسازی و گریه باشید، اگر اول خودتان بسوزید تاثیر کلامتان بیشتر می شود، اگر دستورات دین را سرلوحه زندگی تان قرار دهید روضه شما تاثیر چندبرابری خواهد داشت.

با عملتان مردم را به خدا دعوت کنید

صدفی در ادامه این مصاحبه به نکته بسیار مهمی اشاره کرد که به باور خیلی ها سردار دل ها خود در آن سرآمد بود و یکی از دلایل اقبال و علاقه مردم حتی در خارج از ایران به وی نیز همین نکته است. وی ادامه داد: حاج قاسم بارها و بارها این حدیث را به نقل از امام صادق (ع) برای ما می خواند که مردم را با عملتان به سوی خدا دعوت کنید تا با کلام، لذا خود ایشان نیز به این مهم عمل می کرد. حاج قاسم معتقد بود همچنین گریه محبت انسان را نسبت به اهل بیت زیاد می کند، لذا خود ایشان اهل گریه بود.

«گاهی که دیر وقت شب به کرمان می آمد یا همان موقع یا صبح زود بعد از زیارت قبور شهدا در بیت الزهرا حضور می یافت، در خلوت زیارت عاشورا می خواند، ساعتی را با خدا خلوت می کرد بعد به امور روزانه می رسید. اعتقاد داشت مداحان باید طوری رفتار کنند که مردم زمانی آنها را می بینند بوی معنوی اهل بیت را از آنها استشمام و با چشم دل یقین پیدا کنند آنها دلباختگان اهل بیت هستند».

توصیه ای برای عاقبت بخیری

صدفی توضیح داد: حاج قاسم می گفت اگر می خواهید عاقبت بخیر بشوید زیارت عاشورا را هر صبح بخوانید. یک روز که حاجی از تهران به کرمان آمده بود می خواستم مطالبی را با ایشان در میان بگذارم لذا با حاجی تماس گرفتم و ایشان گفت فردا از مهمانسرای ثارالله باهم به مهدیه لشکر برویم و در مسیر با هم صحبت می کنیم، من طبق قرار فردای آن روز به مهمانسرا رفتم و بعد از مدتی با حاج قاسم حرکت کردیم. در طول مسیر دیدم حاج قاسم با خود چیزی را زمزمه می کند خوب که دقت کردم دیدم زیارت عاشورا می خواند. چند بار خواستم مطلب را طبق قرار قبل مطرح کنم اما ایشان مشغول قرائت بود بالاخره از فرصت استفاده کردم و خواستم مطلب را مطرح کنم ایشان گفت وقت برای صحبت کردن زیاد است، فعلا بیا با هم زیارت عشورا بخوانیم و ثوابش را نثار روح شهدای لشکر کنیم.

مجالس اهل بیت متعلق به هر فرد، حرمت دارد

از دیگر روایت هایی که رفیق و همرزم سردار دل ها دارد این است: حاجی تا زمانی که کرمان بود هر ۱۰ روز عزاداری جلو درِ حسینیه ثارالله می ایستاد و دستشانش را روی سینه می گذاشت و به مردم خوش آمد می گفت؛ ساعتی از روز را هم ایشان به مجالس دیگر روضه شهر کرمان سر می زد و از این مراسم استفاده می کرد. اینقدر مجالس روضه برای حاجی ارزشمند بود که کاری نداشت بانی جلسه چه کسی است لذا به محض ورود به جلسه هر جایی که خالی بود می نشست و اینطور نبود که بخواهد در صدر مجلس بنشیند. وقتی که چای مجلس امام حسین را می آوردند باوجودی که بیشتر وقت ها میل به چای نداشت اما چای را به حرمت جلسات امام حسین (ع) بر می داشت. حاج قاسم ظرف نذری که بانیان به ایشان می دادند را با عشق و علاقه می گرفت و خودش هم ظرف را حمل می کرد و هرگز به همراهانش نمی داد.

عزاداری در جبهه ها

صدفی افزود: وی به فرمایش امام مبنی بر اینکه “این محرم و صفر است که اسلام را زنده نگه داشته است” اعتقاد قلبی داشت لذا در این راستا فعالیت می کرد. در دوران دفاع مقدس نیز به تشکیل دسته های عزاداری توسط گردان های مختلف لشکر اقدام کرد، یک روز ایام محرم سال ۶۳ بود بنده را صدا زد و گفت ایام محرم نزدیک است و می خواهیم عزاداری سنتی داشته باشیم. مبلغی را در اختیار بنده قرار داد و ما از قم و مشهد ابزار مورد نیاز هیات را خریدیم. بعد دستور داد هر گردانی به نام همان گردان دسته و هیات عزاداری راه بیندازد و هیات ها به عنوان میزبان و مهمان دسته روی داشته باشند و از گردان به گردان دیگر بروند.

حلال و حرام در امورات هیات

«رزمندگان با پول شخصی خود آبگوشت معروف امام حسینی کرمان را طبخ می کردند. رزمندگان از بین خودشان پول جمع می کردند و در محرم شربت توزیع می کردند. روز عاشورا که می شد حاج قاسم هزینه ایاب و ذهاب را در اختیار ما قرار می داد و ما نیز بعد از جمع کردن هیات ها در شهر دزفول و اهواز عزاداری می کردیم. آن زمان آهنگران روز تاسوعا در اهواز عزاداری می کرد و روز عاشورا در دزفول. حاج قاسم بر انجام واجبات و ترک محرمات و رعایت حلال و حرام در مجالس تاکید فراوانی داشت. حاج قاسم اعتقاد داشت مجالس امام حسین باید از هر نظر پاک باشد حتی اعتقاد داشت هر پول یا نذری نباید در روضه امام حسین مصرف شود».

صدفی با بیان اینکه قبل از ساخته شدن حسینیه ثارالله، سپاه روضه برگزار می کرد و آن مراسم بین مردم با عنوان روضه سپاه معروف بود که در محوطه سپاه روضه خوانی می شد گفت: من دهه ۷۰  خدمت حاجی رسیدم و گفتم می خواهیم برای روضه خوانی خیمه بخریم چون قیمت خیمه زیاد بود از ایشان خواستم از بودجه سپاه هزینه کند اما ایشان حاضر به استفاده از بیت المال نشد. همان سال آیت الله موحدی کرمانی سخنران مراسم بود موضوع را با ایشان هم مطرح کردم و ایشان تصمیم حاج قاسم را تایید کرد.

رعایت حال مردم درایام عزاداری

صدفی از دیگر تاکیدهایی که در بیان خاطراتش دارد مربوط به رعایت حال مردم در عزاداری های حاج قاسم بود. وی نقل کرد: حاج قاسم زمانی که در ایام فاطمیه دو یا سه روز قبل از برگزاری مراسم عزاداری به کرمان می آمد، می رفت خانه همسایه ها یا مغازه های اطراف بیت الزهرا و از مردم حلالیت می طلبید و می گفت مرا ببخشید، حلال کنید اگر شلوغی و رفت و آمد عزاداری باعث ناراحتی و زحمت شما می شود به خاطر اهل بیت (ع) من را حلال کنید لذا از مردم عذرخواهی و دلجویی می کرد.

توجه به صدای بلندگوها

«حاج قاسم همیشه تاکید داشت صدای بلندگوها نباید موجب آسیب و آزار همسایه ها بشود».

اگر سردار در زمان کرونا بود

صدفی با اطمینان گفت: من با شناختی که از حاجی دارم، اطمینان دارم اگر حاج قاسم در ایام فعلی و شیوع کرونا حضور داشت اولین کسی که شیوه نامه های بهداشتی را رعایت می کرد شخص ایشان بود ولو به تعطیل شدن مجلسش و من به این یقین قلبی دارم و ایشان به اینگونه موارد خیلی دقت داشت. قطعا مجلس ایام فاطمیه را با رعایت شیوه نامه ها برگزار می کرد و اگر لازم بود این مراسم را تعطیل می کرد زیرا ایشان رعایت حال مردم را خیلی داشت.

در مجالس اهل بیت خط کش نگذارید

«اعتقاد داشت که در مجالس اهل بیت یکی از برنامه ها و اهدافشان جذب جوانان به این جلسات باشد، اعتقاد داشت اقشار مختلف مردم باید از این مجالس استفاده کنند نه یک قشر خاص. معتقد بود و می گفت در مجالس اهل بیت خط کش نگذارید که این فرد چپ یا راست یا اصولگرا و اصلاح طلب است، اگر وضعیت فردی نامتعارف بود ایشان می گفت اینجا اتفاقا جای همین افراد است این افراد باید بیایند و اگر اشکال و ایرادی در رفتارشان است اینجا متوجه رفتارشان بشوند.

حاجی می گفت جذب جوانان مذهبی و حزب الهی که خود وصل به مجالس اهل بیت هستند هنر نیست بلکه هنر شما باید این باشد افرادی را در این مراسم جذب کنید که با این مراسم بیگانه باشند».

صدفی افزود: حاجی سعی می کرد جوانان را در کنار پیرغلامان و پیشکسوتان مداحی به عنوان مداح و ذاکر اهل بیت پرورش بدهیم؛ حاج قاسم تمام مداحان کشور را دوست داشت و نسبت به مداحان ارادت داشت اما نسبت به مداحان بومی و محلی کرمان نگاه ویژه داشت و می گفت باید این افراد در کنار سایر مداحان بزرگ رشد کنند و پرورش یابند. گاهی هیات های مذهبی دنبال این بودند که از خارج از استان مداح بیاورند، ایشان می گفت مورد و اشکال ندارد اما باید از مداحان استان هم استفاده کرد و می گفت مداحان کشوری گُل هستند و مداحان نوجوان و جوان کرمان که غنچه هستند نباید در کنار گل ها پرپر شوند باید تلاش کنیم این غنچه ها تبدیل به گل بشوند.

با هیچ هیاتی رقابت نداشت

«حاج قاسم با توجه به اینکه خودش هیات دار و مجلس دار بود بشدت از رقابت با سایر هیات های مذهبی پرهیز می کرد و نگاهش این بود که هیات ها و تکایا باید در راستای رشد خود تلاش کنند اما رقابت منفی نداشته باشند. گاهی اوقات افرادی از جلسات حسینیه ثارالله تعریف می کردند و از جلسات دیگر نقد می کردند، حاج قاسم بشدت ناراحت می شد و می گفت آنجا هم مجلس اهل بیت است».

مسئول ستاد نماز جمعه کرمان گفت: این درحالی است که امروزه در جامعه مشاهده می شود گاهی اوقات هیات ها و تکیه ها با دعوت مداحان معروف سعی در مطرح کردن هیات دارند که رقابت منفی است در حالی که حاج قاسم بارها توصیه می کرد به بنده و می گفت مبادا حسینیه ثارالله در مقابل سایر تکایا و حسینیه ها قرار بگیرد و باید در کنار آنها باشد و اگر می توانید کمک کنید به هیات ها و حسینیه ها دریغ نکنید تا آنها نیز پا به پای شما حرکت کنند.

تاکیدها برای بیت الزهرا (س)

صدفی همچنین از تاکیدهای حاج قاسم درباره حسینیه بیت الزهرا گفت و توضیح داد: حاج قاسم همیشه تاکید می کرد برای مراسم حسینیه ثارالله از منبری و سخنران و ذاکر اهل بیتی دعوت کنید که علاوه بر اینکه عاشق آل الله هستند محب امام خمینی و امام خامنه ای و پیرو ولایت فقیه و عاشق نظام جمهوری اسلامی باشند و از اختلاف و تفرقه بپرهیزند. ایشان در وصیت نامه خود نیز در مورد دعوت از منبری و مداح مراسم بیت الزهرا بر همین اصل تاکید داشته است.

منبر دکان نباشد

مسئول اجرایی و عضو هیات امنای حسینیه ثارالله و بیت الزهرا (س) در ادامه مصاحبه افزود: یکی از نگاه های حاج قاسم نسبت به مداحان و وعاظ این بود که باید با اخلاص باشند و برنامه را برای خوشامد مردم اجرا نکنند بلکه برای رضای خدا باشد. از خودنمایی و دنیا و منفعت طلبی پرهیز کنند. اعتقاد داشت مجالس اهل بیت نباید دکان و بازاری برای سوء استفاده افراد باشد. بشدت مخالف بود که مداح یا منبری نسبت به دستمزد قید بگذارد و نرخی تعیین کند و تاکید می کرد از این افراد دعوت نکنید. می گفت منبر امام حسینی که قنداق علی اصغر را روی دستان گرفت و به میدان رفت تا که  تیر به گلوی او خورد نباید دکان برای افراد فرصت طلب بشود.

«حاجی به صدا و سبک افراد توجه نداشت، محتوا برایش مهم تر بود، گاهی مداح با صدای نامناسب مداحی می کرد من تعجب می کردم حاجی مثل ابر بهار گریه می کرد گاهی کنجکاوانه به صورتش نگاه می کردم بی توجه به اینکه چه کسی کنارش نشسته حاجی با صدای بلند برای اهل بیت گریه می کرد و به پهنای صورت اشک می ریخت که اخلاص وی بود و برای خدا و اهل بیت اشک می ریخت.

به گزارش ایرنا حسینیه بیت الزهرای کرمان که بخشی از آن، منزل حاج قاسم سلیمانی بوده و امروز میزبان عزاداران است، در خیابان شهید رجایی این شهر قرار دارد. در این حسینیه عکس های حاج قاسم به همراه برخی شهیدان شاخص لشکر ثارالله و سایر لشکرها در دوران دفاع مقدس و نیز برخی یادگاری های سردار قرار داده شده است. در این محل یک شهید گمنام نیز دفن است./ایرنا – نجمه حسنی – داود میاندهی