امت اسلامی و ضرورت بازگشت به بنیان‎‌های هویتی

مقام معظم رهبری در پیام حج همانند سال‌های گذشته، محورهای راهگشای امت اسلامی را تبیین کردند. رهبری در پیام امسال تاکید ویژه‌ای بر بازگشت امت اسلامی به بنیان‌های هویتی اصیل خویش و جبران انفعال‌های گذشته در مقابل چپاول کنندگان و دشمنان امت اسلامی داشتند. ایشان با بیان اینکه ما پیروان اسلام که امروز از جمعیّت عظیم، سرزمین گسترده، ثروت‌های طبیعی بی‌شمار و ملّت‌های زنده و بیدار برخورداریم، باید با داشته‌ها و ممکن‌های خود، آینده را رقم بزنیم، تصریح داشتند: ملّت‌های مسلمان در ۱۵۰ سال اخیر، نقشی در سرنوشت کشورها و دولت های خود نداشته و به جز استثناهای معدود، یکسره با سیاست دولت‌های متجاوز غربی مدیریّت شده و دستخوش طمع‌ورزی و دخالت و شرارت آنها بوده‌اند.

ایشان افزودند: عقب‌ماندگیِ علمی و وابستگی سیاسیِ امروزِ بسیاری از کشورها محصول آن انفعال و بی‌کفایتی است. ملّت‌های ما، جوانان ما، دانشمندان ما، علمای دینی و روشنفکران مدنی ما، سیاست‌ورزان و احزاب و جمعیّت‌های ما، امروز باید آن گذشته‌ی بی‌افتخار و شرم‌آور را جبران کنند؛ باید بِایستند و در برابر زورگویی و دخالت و شرارت قدرت‌های غربی «مقاومت» کنند. همه‌ی سخنِ جمهوری اسلامی ایران که دنیای استکبار را نگران و خشمگین کرده است، دعوت به این مقاومت است؛ مقاومت در برابر دخالت و شرارت آمریکا و دیگر قدرت های متجاوز و به دست گرفتنِ سررشته‌ی آینده‌ی دنیای اسلام با تکیه بر معارف اسلامی. طبیعتاً آمریکا و همراهانش در برابر عنوان «مقاومت» دچار حسّاسیّتند و به انواع دشمنی با «جبهه‌ی مقاومت اسلامی» کمر بسته‌اند. همراهی برخی از دولت‌های منطقه با آنان نیز واقعیّت تلخی در جهت تداوم آن شرارت‌ها است.

دو محور مهم پیام حج امسال رهبری، بازگشت به توانمندی‌ها و هویت اسلامی و نکته دوم مقاومت در مقابل زورگویی جبهه متجاوزگران و ایجاد محور مقاومت توسط امت اسلامی است؛ دو محوری که عمل امت اسلامی به آن‌ها منجر به تحقق آرمان فلسطین، ایجاد جبهه واحد امت اسلامی و در نهایت تقویت ملل مسلمان و کشورهای اسلامی در ابعاد مختلف خواهد شد و از انفعال فعلی دیگر خبری نخواهد بود.

در گفتگو با «جعفر قنادباشی» کارشناسی مسائل سیاسی و منطقه‌ای محورهای مهم پیام حج امسال رهبری از جمله بازگشت به هویت اسلامی و خارج شدن از انفعال فعلی را مورد تبیین و بررسی قرار دادیم.

امت اسلامی نیازمند هویت یابی مجدد است

قنادباشی در پاسخ به این پرسش که رهبر معظم انقلاب اسلامی در پیام حج امسال از جبران گذشته سخن گفتند، به نظر شما چه رویکردها و مسیرهایی از سوی امت اسلامی طی شده که نیازمند اصلاح است، گفت: امت اسلامی درطول دهه‌های گذشته مسیر پرفراز و نشیبی را طی کرده است. تا قبل از مسئله فلسطین، امت اسلامی از انسجام نسبتا خوبی برخوردار بود و توانسته بود در فضای بین‌المللی جایگاه مناسبی داشته باشد. حکومت‌های ایران و عثمانی به عنوان نمادهای امت اسلامی نسبتا موقعیت های مناسبی داشتند.

وی افزود: با فروپاشی عثمانی و آغاز روند نزولی حکومت و جامعه ایران از یک سو و مسئله حضور صهیونیست‌ها در سرزمین فلسطین، افول کلی امت اسلامی شروع شد. شکست‌های متعدد مقابل صهیونیست‌ها و تشدید اختلافات داخلی بین کشورهای اسلامی و حتی کشورهای عربی منجر به فروپاشی فکری در امت اسلامی و به نوعی خود باختگی هم شد. این امر منجر به دور شدن تدریجی بخشی از امت اسلامی از هویت اصیل خود شد.

امت اسلامی و ضرورت بازگشت به بنیان‎‌های هویتی

قنادباشی ادامه داد: اشاره رهبر انقلاب در پیام حج اسلام به این مسائل بود. چرا که انقلاب اسلامی نشان داد اگر مسلمانان مسیر درستی را انتخاب کنند پیروزی قابل دسترسی است. در مسئله فلسطین و مقابله با اقدامات رژیم صهیونیستی، عملکرد گروه‌های جهادی و محور مقاومت با حمایت فکری و معنوی جمهوری اسلامی ایران در شکست ارتش رژیم صهیونیستی نشان داد که اگر مسلمانان از اتکا به کشورهای دیگر دست بردارند و به توانمندی داخلی خود رجوع کنند پیروزی دور از دسترس نخواهد بود.

استقلال فکری و عملی مهم‌ترین نیاز امت اسلامی است

قنادباشی مهم‌ترین عنصر مورد نیاز امت اسلامی در شرایط فعلی را استقلال فکری دانست و گفت: جبران گذشته برای امت اسلامی، جبران روندهای فکری است. به این معنا که امت اسلامی باید از لحاظ فکری به خوداتکایی رسیده و خودباختگی در مقابل محور غرب را کنار بگذارد. اگر این اتفاق بیافتد ما شاهد تقویت امت اسلامی خواهیم بود. در حال حاضر همه این اختلافاتی که در جهان اسلام بروز پیدا کرده به خاطر اتکا به کشورهای غربی است که باعث شده دست این کشورها در منطقه ما برای دخالت باز باشد.

وی ادامه داد: ظرفیت حج یک ظرفیت عظیم برای همگرایی امت اسلامی و کنار گذاشتن اختلافات و رسیدن به یک مسیر فکری همگن است. نخبگان کشورهای اسلامی باید از این ظرفیت استفاده کنند. متاسفانه ما از این حیث دچار مشکل اساسی و کم‌کاری نخبگان جهان اسلام هستیم. نخبگان ایرانی باید نقش فعال‌تری در این زمینه ایفا کنند./ایرنا