فضای مجازی، حرمت قلم را دگرگون کرده است

غلامعلی حداد عادل در مراسم اختتامیه نوزدهمین دوره جایزه قلم زرین عصر امروز، ۱۴ تیرماه، همزمان با بزرگداشت روز قلم در کتابخانه مرکزی پارک شهر با حضور جمعی از اهالی قلم و ادب برگزار شد با بیان این که فضای مجازی هم همه چیز را عوض کرده است، ادامه داد: عالمی از نو بباید ساخت و از نو آدمی، این را برای انسان عصر ما و آدمی که با فضای مجازی در ارتباط است‌، گفته‌اند.
وی با اشاره به وضعیت روزنامه ها پیش از ظهور فضای مجازی گفت: دیگر امروز نقشی برای روزنامه مکتوب نمی توان قایل شد و هر کس در جیب خودش، هزاران روزنامه دارد.
وی به انجمن قلم پیشنهاد داد که در سلسله نشست ها یا همایش هایی، مسأله فضای مجازی را بررسی کند.
حداد عادل با بیان این که قلم در فضای مجازی شکل سنتی و عرفی خود را از دست داده است، گفت: در طول تاریخ شخصیت های برجسته اهل قلم بودند و اسم او احترام و ادب برمی انگیخت و شخصیتی ارجمند و تحصیل کرده و… در ذهن افراد تداعی می شد، نوشته هم ارزشی داشت. اما اکنون در فضای مجازی همه نویسنده هستند، چون مردم هر چه می گویند را می نویسند. امروز حرفی که از دهن بیرون می آید، جهان گستر می شود.

این فضای مجازی افراد را به خواندن مطالب دو سطری عادت داده است و کمی طولانی باشد، دیگر خوانده نمی شود و عمق و فرصتی که یک کتاب ۹۰۰ صفحه ای مطالعه شود و ارتباطی با مولف برقرار شود، وجود ندارد.

رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی به وضعیت کرونایی و کمرنگ شدن همنشینی‌های ادبی گفت: من مصر هستم که نسل جوان با کتاب انس داشته باشد و همیشه به دنبال راهی برای بیشتر شدن این انس هستم. علاوه بر خانواده ها که می توانند این اندیشه را انتقال بدهند نقش مدرسه را اساسی می دانم.
غلامعلی حداد عادل، افزود: آموزش باید دانش آموزان را مجاب کند کتابی غیر از کتاب درسی بخوانند، در مدارس ما دانش آموز ابتدایی کتاب دیگری به جز کتاب های دوره را نمی خواند.

در مدارس ارتباط بین کودک و نوجوان با کتاب برقرار نمی شود، بعد هم که شخصیت او شکل می گیرد و هر تلاشی شود، دیگر بی فایده است. معلمان باید خودشان کتاب بخوانند و دانش آموزان را تشویق کنند، این کارها بر اساس روش های مدرسه است و آنها باید دقت کنند. فرهنگ مطالعه باید گسترش پیدا کند، البته در سالهای اخیر به دلیل تحریم ها و وابستگی ما به تولید تهیه کاغذ از خارج از کشور، کتاب گران شده و جایی برای آن باقی نمانده است.

عضو هیات موسس انجمن قلم ایران اضافه کرد: صنعت نشر در ایران با دشواری های گوناگونی روبه روست امیدواریم که دولت آینده با منابعی، مسیر گسترش منابع کتابخانه های عمومی را در پیش گیرد.

فرهنگ، جوهر همه چیز است
پدرام پاک‌آیین، نایب رئیس انجمن قلم ایران، در این مراسم با بیان اینکه روز قلم یکی از مناسبت‌های مهم فرهنگی در کشور است که در سال‌های اخیر بیشتر مورد توجه قرار گرفته است، گفت: جا دارد از تمام کسانی که به زنده شدن و تداعی این نام اهتمام داشته‌اند، تشکر کنم. درباره این روز سخن‌ها بسیار زیاد است، اگر چیزی ارزشمندتر و گران‌قدرتر از کلام و کلمه بود، خداوند آن را بر بشر نازل می‌کرد. قدر این گوهر آنچنان که باید در جامعه ما شناخته نیست، ما با تکریم اهل قلم فارغ از تعارفات و شعارها فاصله بسیاری داریم. نگاه کلان دستگاه‌های اجرایی و دولت‌ها به فرهنگ نیازمند تغییر اساسی است.

وی با بیان اینکه فرهنگ جوهر همه حوزه‌ها است، ادامه دارد: اگر امروز مسئله معیشت و اقتصاد، مسئله اصلی کشور است، بخش مهمی از آن به فرهنگ عمومی ما و فرهنگ تولید و صرفه‌جویی در منابع ملی و همکاری جمعی بازمی‌گردد. انتظار نداریم آثار ادبی و هنری این مسائل را حل کند، اما آثار ادبی می‌تواند در اعتلای روح جمعی ما مؤثر باشد.

اولین پیام روز قلم، پیام رویکرد و گرایش فرهنگی داشتن در همه تصمیمات در کشور است؛ یعنی جهت‌گیری کلی و کلان دستگاه‌های تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر باید فرهنگی باشد؛ چرا که فرهنگ زیرساخت نظام جمهوری اسلامی است. لازم است حوزه‌هایی از کار فرهنگی که در نقطه شکست بازار بوده است و برای کسی سود و صرفه نداشته که در بخش خصوصی به آن پرداخته شود و به همین خاطر دولت‌ها تولیت آن را برعهده داشتند، احیا شود؛ چرا که در سال‌های گذشته این دست از فعالیت‌ها کم و بیش تعطیل شده است.

پاک‌آیین با تأکید بر اینکه باید چرایی برگزاری جشنواره‌ها تبیین شود، یادآور شد: تنها هدف گرد هم آمدن و تجلیل از آثار نیست. جشنواره‌ها هر کدام دستگاه سنجشی هستند، ترازویی هستند برای معیار قرار دادن ارزش‌های هنری و ادبی و انطباق آنها با وضع موجود جامعه اینگونه جشنواره کارکردی اجتماعی دارد./ایرنا